Cha mẹ cần biết gì khi trẻ mắc viêm đường hô hấp trên

1. Thế nào là viêm đường hô hấp trên ở trẻ

Viêm đường hô hấp trên (VDHHT) là tình trạng viêm nhiễm ở các bộ phận thuộc đường hô hấp trên, bao gồm mũi, họng, xoang, thanh quản và amidan. Bệnh thường do virus gây ra, chẳng hạn như rhinovirus, adenovirus hoặc virus cúm, nhưng đôi khi cũng có thể do vi khuẩn như liên cầu khuẩn. Trẻ em, đặc biệt là trẻ dưới 6 tuổi, dễ mắc VDHHT do hệ miễn dịch còn non yếu và thường xuyên tiếp xúc với mầm bệnh ở trường học hoặc môi trường đông người.

Viêm đường hô hấp trên thường do virus gây ra

Virus là nguyên nhân chính, chiếm khoảng 80-90% các ca VDHHT ở trẻ. Các virus này lây lan qua đường giọt bắn khi trẻ hít phải không khí chứa mầm bệnh từ người ho, hắt hơi hoặc qua tiếp xúc trực tiếp với bề mặt nhiễm khuẩn như đồ chơi, tay nắm cửa. Ngoài ra, vi khuẩn như Streptococcus pyogenes có thể gây viêm amidan hoặc viêm họng liên cầu. Các yếu tố khác như dị ứng, không khí ô nhiễm, khói thuốc lá hoặc thời tiết lạnh cũng làm tăng nguy cơ mắc bệnh.

VDHHT bao gồm nhiều dạng bệnh lý như cảm lạnh thông thường, viêm họng, viêm amidan, viêm xoang, viêm thanh quản hoặc viêm tai giữa. Mỗi loại có đặc điểm riêng, nhưng đều ảnh hưởng đến các cơ quan ở đường hô hấp trên và thường có triệu chứng tương tự nhau. Bệnh thường kéo dài từ 3-7 ngày nếu không có biến chứng, nhưng có thể lâu hơn ở trẻ có sức đề kháng yếu.

2. Trẻ bị viêm đường hô hấp trên có biểu hiện gì

Nhận biết sớm các triệu chứng của VDHHT giúp cha mẹ can thiệp kịp thời, tránh để bệnh tiến triển nặng. Dưới đây là những biểu hiện thường gặp ở trẻ:

Trẻ mắc VDHHT thường bị nghẹt mũi hoặc chảy nước mũi, ban đầu nước mũi trong, sau có thể chuyển thành màu vàng hoặc xanh. Ho là triệu chứng phổ biến, có thể là ho khan hoặc ho có đờm, đặc biệt khi trẻ bị viêm họng hoặc viêm thanh quản. Một số trẻ có thể thở khò khè hoặc phát ra tiếng rít khi thở do sưng ở thanh quản.

Đau họng là triệu chứng điển hình, khiến trẻ khó nuốt, quấy khóc hoặc từ chối ăn uống. Ở trẻ lớn hơn, bé có thể than phiền về cảm giác rát hoặc đau khi nuốt. Viêm amidan có thể gây sưng đỏ amidan, đôi khi xuất hiện mủ trắng trên bề mặt, kèm theo hơi thở có mùi.

Sốt nhẹ đến vừa (37,5-38,5°C) là dấu hiệu thường gặp, đặc biệt trong 2-3 ngày đầu. Trẻ có thể mệt mỏi, uể oải, biếng ăn hoặc ngủ kém do khó chịu. Ở trẻ sơ sinh, các dấu hiệu như bỏ bú, quấy khóc liên tục hoặc ngủ li bì cần được chú ý đặc biệt.

Viêm đường hô hấp trên khiến trẻ mệt mỏi và uể oải do khó chịu

Một số trẻ có thể bị đau đầu, đau cơ hoặc sưng hạch lympho ở cổ. Viêm tai giữa, một biến chứng của VDHHT, có thể gây đau tai, giảm thính lực hoặc chảy mủ từ tai. Nếu trẻ có các triệu chứng nghiêm trọng như sốt cao trên 39°C, khó thở, tím tái hoặc co giật, cần đưa trẻ đến bác sĩ ngay lập tức.

3. Chăm sóc trẻ bị viêm đường hô hấp trên đúng cách

3.1. Giữ Đường Thở Thông Thoáng

Nghẹt mũi là một trong những nguyên nhân khiến trẻ khó chịu nhất. Đối với trẻ sơ sinh, cha mẹ có thể nhỏ 1-2 giọt nước muối sinh lý vào mỗi bên mũi, sau đó dùng dụng cụ hút mũi để làm sạch dịch nhầy. Với trẻ lớn hơn, khuyến khích trẻ xì mũi nhẹ nhàng để tránh làm tổn thương niêm mạc mũi. Sử dụng máy tạo độ ẩm trong phòng giúp làm loãng dịch nhầy, hỗ trợ trẻ thở dễ dàng hơn, đặc biệt vào ban đêm.

3.2. Hạ Sốt Và Giảm Đau

Nếu trẻ sốt trên 38°C hoặc có dấu hiệu đau họng, cha mẹ có thể cho trẻ dùng paracetamol hoặc ibuprofen theo liều lượng được bác sĩ hướng dẫn. Không tự ý dùng aspirin cho trẻ do nguy cơ gây hội chứng Reye. Đặt khăn mát lên trán hoặc lau người bằng nước ấm cũng giúp trẻ hạ sốt và cảm thấy dễ chịu hơn.

3.3. Dinh Dưỡng Và Nghỉ Ngơi

Đảm bảo trẻ uống đủ nước để tránh mất nước, đặc biệt khi trẻ bị sốt hoặc chảy nước mũi nhiều. Cho trẻ ăn các món dễ tiêu như cháo, súp hoặc trái cây giàu vitamin C (cam, kiwi) để tăng cường sức đề kháng. Trẻ cần được nghỉ ngơi đầy đủ, tránh vận động mạnh để cơ thể tập trung phục hồi. Đối với trẻ sơ sinh, tiếp tục cho bú sữa mẹ vì sữa mẹ chứa kháng thể giúp tăng cường miễn dịch.

3.4. Theo Dõi Và Thăm Khám Kịp Thời

Cha mẹ cần theo dõi sát các triệu chứng của trẻ, đặc biệt là trong 3-5 ngày đầu. Nếu trẻ sốt cao kéo dài trên 48 giờ, ho nặng hơn, khó thở hoặc có dấu hiệu mất nước (môi khô, tiểu ít), hãy đưa trẻ đến bác sĩ ngay.

Viêm đường hô hấp trên ở trẻ là một bệnh lý phổ biến nhưng có thể được kiểm soát hiệu quả nếu cha mẹ nhận biết sớm và chăm sóc đúng cách. Việc giữ đường thở thông thoáng, đảm bảo dinh dưỡng, nghỉ ngơi và theo dõi sát các triệu chứng là chìa khóa để trẻ nhanh chóng hồi phục. Đồng thời, phòng ngừa bằng cách giữ vệ sinh, tiêm phòng và tránh các yếu tố kích thích sẽ giúp giảm nguy cơ tái phát. Hãy luôn lắng nghe cơ thể trẻ và tham khảo ý kiến bác sĩ khi cần thiết để đảm bảo sức khỏe tốt nhất cho con yêu.

THÔNG TIN LIÊN HỆ:

Fanpage của Dr Thắng

1. Ths. BS Vũ Công Thắng :

https://www.facebook.com/dr.thang.vn?locale=vi_VN

2. Bác sĩ Thắng:

https://www.facebook.com/bsthang.vucong?locale=vi_VN

3. Bác sĩ Vũ Công Thắng:

https://www.facebook.com/profile.php?id=61555877620663&locale=vi_VN

Zalo: 033 809 8222 (không gọi điện vì bác sĩ bận khám sẽ không nghe được)
Địa chỉ phòng khám: phòng khám Đa khoa đại học Phenikaa, địa chỉ tại 167 Hoàng Ngân, Cầu Giấy, Hà Nội.
Thời gian làm việc: sáng 7h30-11h và chiều 14h-16h30 tất cả các ngày trong tuần. Do lịch làm việc của Bác sĩ Thắng không cố định nên nhà mình vui lòng liên hệ trước 1 ngày để có được lịch cụ thể.
Liên hệ đặt lịch khám: 024 2222 669