1. Vận động tinh là gì?

Vận động tinh – hay còn gọi là kỹ năng điều khiển các cơ nhỏ của bàn tay và ngón tay – đóng vai trò thiết yếu trong quá trình lớn lên của trẻ. Đây là tiền đề cho hàng loạt hoạt động thường ngày như cầm thìa, cài cúc áo, lật sách hay tô màu.

Không chỉ là “bàn tay khéo”, vận động tinh còn phản ánh sự phối hợp giữa tay và mắt, khả năng tập trung và mức độ phát triển thần kinh của trẻ. Khi trẻ được khuyến khích vận động tay thường xuyên qua các trò chơi, khám phá vật dụng, kỹ năng này sẽ tiến bộ rõ rệt. Ngược lại, nếu thiếu trải nghiệm phù hợp, trẻ dễ rơi vào tình trạng chậm phát triển vận động tinh, ảnh hưởng đến cả sinh hoạt và học tập sau này.

Vận động tinh – hay còn gọi là kỹ năng điều khiển các cơ nhỏ của bàn tay và ngón tay

2. Dấu hiệu trẻ chậm phát triển vận động tinh

Kỹ năng vận động tinh phát triển theo từng giai đoạn, và cha mẹ có thể nhận thấy rõ nếu trẻ có dấu hiệu chậm hơn so với mốc phát triển trung bình. Việc nhận biết sớm giúp can thiệp kịp thời, tránh ảnh hưởng đến các kỹ năng tự lập và học tập sau này.

• Trẻ 6–9 tháng tuổi chưa biết với tay, không chuyển đồ vật từ tay này sang tay kia: Đây là cột mốc quan trọng thể hiện sự phối hợp cơ nhỏ và thị giác. Nếu trẻ không hứng thú với đồ chơi hay chỉ dùng một tay, cha mẹ nên theo dõi kỹ hơn.

• Trẻ 12 tháng không thể tự cầm đồ ăn, không phối hợp tay – mắt khi nhặt đồ nhỏ: Điều này cho thấy trẻ chưa kiểm soát tốt lực bàn tay và các ngón, ảnh hưởng đến khả năng ăn uống tự lập.

• Gặp khó khăn trong các hoạt động cần thao tác như xếp hình, cầm bút màu, lật sách: Trẻ chậm phát triển vận động tinh thường không tập trung, dễ bỏ cuộc khi phải thực hiện các hoạt động yêu cầu sự chính xác và linh hoạt của tay.

3. Nguyên nhân chậm phát triển vận động tinh ở trẻ thường gặp

Việc trẻ chậm phát triển kỹ năng vận động tinh có thể bắt nguồn từ nhiều yếu tố khác nhau, từ thể chất, thần kinh cho đến môi trường sống và cách chăm sóc. Hiểu rõ nguyên nhân giúp cha mẹ có định hướng hỗ trợ phù hợp và hiệu quả hơn.

• Chậm phát triển toàn diện do sinh non, nhẹ cân, suy dinh dưỡng: Trẻ sinh thiếu tháng hoặc có thể trạng yếu thường gặp khó khăn trong việc đạt được các mốc vận động do hệ cơ – thần kinh phát triển chậm hơn bình thường.

• Rối loạn thần kinh cơ hoặc tổn thương não nhẹ: Các bất thường về hệ thần kinh có thể ảnh hưởng đến khả năng điều khiển tay, ngón tay và phối hợp động tác tinh vi, khiến trẻ gặp khó khăn trong việc cầm nắm, thao tác.

• Thiếu kích thích từ môi trường xung quanh: Trẻ ít được chơi đồ chơi, không có người hướng dẫn hoặc không được khuyến khích vận động tay có thể dẫn đến việc kỹ năng vận động tinh bị “bỏ quên”, chậm phát triển theo thời gian.

4. Khi nào cần đưa trẻ chậm phát triển vận động tinh đi khám?

Dù mỗi trẻ có tốc độ phát triển khác nhau, nhưng nếu cha mẹ nhận thấy con có biểu hiện chậm rõ rệt và không cải thiện sau khi can thiệp tại nhà, việc thăm khám chuyên khoa là cần thiết. Dưới đây là những dấu hiệu cảnh báo không nên bỏ qua:

• Trẻ chậm hơn bạn cùng tuổi trên 2 tháng ở các kỹ năng tay khéo léo: Ví dụ, bé 10 tháng vẫn chưa biết với đồ vật, không thể chuyển đồ từ tay này sang tay kia, trong khi các bạn đồng trang lứa đã làm được.

• Không có tiến bộ sau khi đã tập luyện đúng cách tại nhà: Nếu cha mẹ đã kiên trì hỗ trợ qua các trò chơi, hoạt động phù hợp trong nhiều tuần nhưng không thấy sự thay đổi, cần nghĩ đến nguyên nhân sâu hơn.

• Xuất hiện dấu hiệu bất thường khác: Như trương lực cơ yếu (mềm nhũn hoặc căng cứng), bé ít giao tiếp, không nhìn theo đồ vật, không có phản ứng xã hội – đây có thể là biểu hiện của chậm phát triển ở trẻ cần được đánh giá sớm.

Dù mỗi trẻ có tốc độ phát triển khác nhau, nhưng nếu cha mẹ nhận thấy con có biểu hiện chậm rõ rệt

Vận động tinh phát triển chậm không phải là điều hiếm gặp và hoàn toàn có thể cải thiện nếu được phát hiện sớm. Sự đồng hành kiên nhẫn và đúng cách từ cha mẹ là chìa khóa giúp trẻ tiến bộ từng ngày. Đừng bỏ qua bất kỳ dấu hiệu nhỏ nào, vì mỗi bước đi đúng lúc sẽ tạo nên thay đổi lớn cho tương lai của trẻ.

THÔNG TIN LIÊN HỆ:

• Fanpage của Dr Thắng

1. Ths. BS Vũ Công Thắng :

 https://www.facebook.com/dr.thang.vn?locale=vi_VN

2. Bác sĩ Thắng: 

https://www.facebook.com/bsthang.vucong?locale=vi_VN

3. Bác sĩ Vũ Công Thắng: 

https://www.facebook.com/profile.php?id=61555877620663&locale=vi_VN

• Zalo: 033 809 8222 (không gọi điện vì bác sĩ bận khám sẽ không nghe được)

• Địa chỉ phòng khám: phòng khám Đa khoa đại học Phenikaa, địa chỉ tại 167 Hoàng Ngân, Cầu Giấy, Hà Nội.

• Thời gian làm việc: sáng 7h30-11h và chiều 14h-16h30 tất cả các ngày trong tuần. Do lịch làm việc của Bác sĩ Thắng không cố định nên nhà mình vui lòng liên hệ trước 1 ngày để có được lịch cụ thể.

Liên hệ đặt lịch khám: 024 2222 6699