1. Đau bụng ở trẻ sơ sinh là gì?
Đau bụng ở trẻ sơ sinh thường xuất phát từ các vấn đề liên quan đến hệ tiêu hóa, chẳng hạn như tích tụ hơi, rối loạn tiêu hóa, hoặc co bóp ruột tự nhiên (còn gọi là colic). Trẻ sơ sinh chưa thể giao tiếp bằng lời nói, nên cha mẹ cần dựa vào các biểu hiện cơ thể để nhận biết tình trạng này. Đau bụng có thể là triệu chứng tạm thời, nhưng nếu kéo dài hoặc đi kèm các dấu hiệu nghiêm trọng, cần đưa trẻ đến bác sĩ ngay.
Nguyên nhân gây đau bụng ở trẻ sơ sinh bao gồm: đầy hơi do nuốt nhiều không khí khi bú, táo bón, không dung nạp lactose, dị ứng thực phẩm (thường qua sữa mẹ), hoặc các vấn đề nghiêm trọng hơn như tắc ruột, lồng ruột. Việc quan sát các dấu hiệu sẽ giúp cha mẹ xác định mức độ nghiêm trọng và cách xử lý phù hợp.
2. Các dấu hiệu cảnh báo trẻ sơ sinh bị đau bụng
2.1. Quấy khóc kéo dài và bất thường
Quấy khóc là dấu hiệu rõ ràng nhất khi trẻ sơ sinh bị đau bụng. Trẻ có thể khóc dữ dội, kéo dài hàng giờ, đặc biệt vào buổi chiều hoặc tối, mà không rõ nguyên nhân. Khác với khóc do đói hoặc tã ướt, trẻ bị đau bụng thường khó dỗ, dù đã được bú no và thay tã sạch. Cha mẹ có thể nhận thấy trẻ co chân lên bụng hoặc cong người khi khóc, biểu hiện của sự khó chịu ở vùng bụng.
Khi đau bụng trẻ sơ sinh thường quấy khóc bất thường
2.2. Co chân và cứng bụng
Khi bị đau bụng, trẻ sơ sinh thường có xu hướng co chân về phía bụng hoặc duỗi chân một cách bất thường. Cha mẹ có thể sờ thấy bụng trẻ căng cứng, đặc biệt khi trẻ quấy khóc. Đây là dấu hiệu của đầy hơi hoặc co bóp ruột. Nếu bụng trẻ sưng to bất thường hoặc cứng liên tục, cần đưa trẻ đến bác sĩ ngay để loại trừ các vấn đề nghiêm trọng.
2.3. Rối loạn tiêu hóa
Rối loạn tiêu hóa là dấu hiệu phổ biến liên quan đến đau bụng ở trẻ sơ sinh. Trẻ có thể bị táo bón (phân cứng, đi ngoài ít hơn bình thường), tiêu chảy (phân lỏng, đi nhiều lần), hoặc đầy hơi (trẻ ợ hơi nhiều hoặc xì hơi thường xuyên). Phân của trẻ cũng có thể thay đổi màu sắc, có lẫn máu hoặc chất nhầy, là dấu hiệu cần chú ý. Nếu trẻ không đi ngoài trong 48 giờ hoặc có phân bất thường, cha mẹ nên tham khảo ý kiến bác sĩ.
2.4. Bú kém hoặc bỏ bú
Đau bụng có thể khiến trẻ sơ sinh bú kém, ngắt quãng hoặc bỏ bú hoàn toàn. Trẻ có thể bắt đầu bú nhưng nhanh chóng dừng lại do cảm giác khó chịu ở bụng. Một số trẻ còn có biểu hiện nôn trớ nhiều hơn bình thường. Nếu trẻ bỏ bú kéo dài hoặc có dấu hiệu mất nước (môi khô, tiểu ít), cần đưa trẻ đến cơ sở y tế ngay lập tức.
2.5. Mệt mỏi và khó ngủ
Trẻ bị đau bụng thường khó ngủ, ngủ không sâu giấc hoặc thức dậy nhiều lần trong đêm. Sự khó chịu khiến trẻ mệt mỏi, lờ đờ hoặc ít hoạt động hơn bình thường. Nếu trẻ có vẻ kiệt sức, không phản ứng với kích thích hoặc có các dấu hiệu bất thường khác, cha mẹ cần cảnh giác và đưa trẻ đi khám ngay.
3. Các biện pháp xử lý đau bụng cho trẻ sơ sinh tại nhà
3.1. Massage bụng nhẹ nhàng
Massage bụng là cách hiệu quả để giảm đầy hơi và kích thích nhu động ruột ở trẻ sơ sinh. Cha mẹ có thể đặt trẻ nằm ngửa, dùng lòng bàn tay xoa nhẹ bụng theo chiều kim đồng hồ, bắt đầu từ rốn ra ngoài. Thực hiện động tác này trong 5-10 phút, 2-3 lần mỗi ngày. Có thể sử dụng một chút dầu ấm (như dầu dừa hoặc dầu dành cho trẻ em) để tăng hiệu quả. Massage không chỉ giúp trẻ thư giãn mà còn giảm áp lực do hơi tích tụ trong bụng.
Cha mẹ có thể massage bụng bé theo chiều kim đồng hồ để giảm đầy hơi
3.2. Tư thế giúp giảm đầy hơi
Tư thế bế trẻ đúng cách có thể giúp giảm đầy hơi và đau bụng. Cha mẹ có thể đặt trẻ nằm sấp trên vai, vỗ nhẹ lưng để trẻ ợ hơi sau khi bú. Ngoài ra, động tác “đạp xe” cũng rất hữu ích: nhẹ nhàng gập và duỗi chân trẻ như đang đạp xe, giúp kích thích ruột và đẩy hơi ra ngoài. Tránh bế trẻ ngay sau khi bú để hạn chế nôn trớ.
3.3. Cho trẻ bú đúng cách
Nếu trẻ bú mẹ, cha mẹ cần đảm bảo trẻ ngậm vú đúng cách để hạn chế nuốt không khí. Với trẻ bú bình, hãy chọn núm vú có kích cỡ phù hợp và giữ bình nghiêng 45 độ khi cho bú. Sau mỗi lần bú, bế trẻ thẳng đứng và vỗ nhẹ lưng trong 5-10 phút để trẻ ợ hơi. Nếu nghi ngờ trẻ không dung nạp lactose hoặc dị ứng thực phẩm qua sữa mẹ, mẹ nên điều chỉnh chế độ ăn, tránh thực phẩm gây kích ứng như sữa bò, đậu nành, hoặc đồ cay.
3.4. Theo dõi và điều chỉnh chế độ ăn
Đối với trẻ bú mẹ, chế độ ăn của mẹ có thể ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa của trẻ. Mẹ nên ăn các thực phẩm dễ tiêu hóa, giàu chất xơ như rau xanh, trái cây, và hạn chế thực phẩm gây đầy hơi như bắp cải, đậu, hoặc đồ uống có ga. Nếu trẻ bú sữa công thức, cha mẹ cần chọn loại sữa phù hợp và pha đúng tỷ lệ theo hướng dẫn. Nếu nghi ngờ trẻ gặp vấn đề với sữa, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để đổi loại sữa phù hợp.
Đau bụng ở trẻ sơ sinh là tình trạng phổ biến nhưng có thể được xử lý hiệu quả nếu cha mẹ nhận biết sớm các dấu hiệu như quấy khóc, co chân, rối loạn tiêu hóa, hoặc bú kém. Bằng cách massage bụng, điều chỉnh tư thế bú, giữ ấm và theo dõi sát sao, cha mẹ có thể giúp trẻ dễ chịu hơn. Tuy nhiên, nếu trẻ có dấu hiệu nghiêm trọng, hãy đưa trẻ đến bác sĩ ngay. Sự chăm sóc cẩn thận và tình yêu thương của cha mẹ sẽ giúp trẻ vượt qua khó khăn và phát triển khỏe mạnh.
THÔNG TIN LIÊN HỆ:
- Fanpage của Dr Thắng
1. Ths. BS Vũ Công Thắng :
https://www.facebook.com/dr.thang.vn?locale=vi_VN
2. Bác sĩ Thắng:
https://www.facebook.com/bsthang.vucong?locale=vi_VN
3. Bác sĩ Vũ Công Thắng:
https://www.facebook.com/profile.php?id=61555877620663&locale=vi_VN
- Zalo: 033 809 8222 (không gọi điện vì bác sĩ bận khám sẽ không nghe được)
- Địa chỉ phòng khám: phòng khám Đa khoa đại học Phenikaa, địa chỉ tại 167 Hoàng Ngân, Cầu Giấy, Hà Nội.
- Thời gian làm việc: sáng 7h30-11h và chiều 14h-16h30 tất cả các ngày trong tuần. Do lịch làm việc của Bác sĩ Thắng không cố định nên nhà mình vui lòng liên hệ trước 1 ngày để có được lịch cụ thể.
- Liên hệ đặt lịch khám: 024 2222 6699
