Đi nhón chân ở trẻ nhỏ: Nguyên nhân, cách xử lý

1. Trẻ đi nhón chân là gì?

Trẻ đi nhón chân, hay còn được gọi là trẻ đi nhón gót, là hiện tượng bé di chuyển bằng cách chỉ chạm phần đầu ngón chân hoặc phần trước gan bàn chân xuống đất, thay vì đặt toàn bộ bàn chân tiếp xúc với mặt sàn. Trong nhiều trường hợp, trẻ vẫn giữ được thăng bằng nhờ bám vào các đồ vật xung quanh như bàn ghế, tường hay tay người lớn.

Hiện tượng này thường xuất hiện ở giai đoạn trẻ mới tập đi, đặc biệt là trước 2 tuổi, khi cơ xương khớp và hệ thần kinh vẫn đang trong quá trình hoàn thiện. Đa phần, việc đi nhón chân trong giai đoạn này là tạm thời và mang tính sinh lý, không phải dấu hiệu của bệnh lý nghiêm trọng.

Tuy nhiên, nếu trẻ vẫn đi nhón chân sau 2 tuổi, nhất là khi đi nhón thường xuyên và không có giai đoạn đi bằng cả bàn chân trước đó, thì đây có thể là dấu hiệu của thói quen hình thành hoặc một bất thường tiềm ẩn. Khi đó, cha mẹ nên quan sát thêm các dấu hiệu khác để kịp thời đánh giá tình trạng phát triển vận động của trẻ.

Trẻ đi nhón chân, hay còn được gọi là trẻ đi nhón gót

2. Nguyên nhân khiến trẻ đi nhón chân

Việc trẻ đi nhón gót có thể bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân khác nhau, từ những thay đổi cơ học đơn thuần đến các tình trạng thần kinh phức tạp hơn.

Ở một số trẻ, nguyên nhân có thể là do cơ bắp chân và gân Achilles (gân gót) bị rút ngắn – điều này khiến gót chân bị nâng cao, làm trẻ không thể đặt bàn chân hoàn toàn xuống sàn. Trẻ sẽ đi bằng mũi chân như một phản xạ tự nhiên nhằm giữ thăng bằng và tiếp tục di chuyển.

Tuy nhiên, trong một số trường hợp khác, hiện tượng đi nhón chân có thể là dấu hiệu tiềm ẩn của một bệnh lý liên quan đến thần kinh hoặc cơ vận động, chẳng hạn như:

Bại não: Một rối loạn ảnh hưởng đến khả năng điều khiển cơ bắp do não bị tổn thương từ sớm, thường gây co cứng cơ và mất cân bằng tư thế.
Loạn dưỡng cơ: Là bệnh lý di truyền khiến cơ yếu dần theo thời gian. Trẻ mắc bệnh có thể từng đi lại bình thường nhưng bắt đầu đi nhón chân do sức cơ giảm sút.
Rối loạn phổ tự kỷ: Một số trẻ tự kỷ có xu hướng đi nhón chân như một hành vi lặp lại, thường đi kèm với khó khăn trong giao tiếp và tương tác xã hội.

3. Khi nào cha mẹ cần lo lắng và đưa bé đi khám?

Mặc dù chứng đi nhón gót ở trẻ nhỏ thường không phải là điều đáng lo ngại, nhưng nếu tình trạng này kéo dài và kèm theo các dấu hiệu bất thường khác, cha mẹ cần chú ý và xem xét đưa bé đi khám để kiểm tra sự phát triển vận động. Dưới đây là một số dấu hiệu cảnh báo khi cha mẹ nên tìm kiếm sự giúp đỡ từ bác sĩ:

Bé trên 2 tuổi vẫn đi nhón chân liên tục: Nếu bé đã qua độ tuổi 2 mà vẫn đi nhón chân mà không thể đặt gót xuống, điều này có thể là dấu hiệu của một vấn đề tiềm ẩn về cơ hoặc thần kinh. Các bậc phụ huynh cần theo dõi sự phát triển vận động của bé và tham khảo ý kiến bác sĩ.
Kèm theo các biểu hiện khác: Nếu bé đi nhón chân cùng với các dấu hiệu như chậm nói, khó khăn trong giao tiếp mắt, không tương tác xã hội, không vững khi đi hoặc hay té ngã, đây có thể là dấu hiệu của chậm phát triển ở trẻ em. Những vấn đề này cần được kiểm tra sớm để có thể đưa ra phương án can thiệp kịp thời.
Tiền sử sinh non hoặc sang chấn sản khoa: Trẻ sinh non, có tiền sử sang chấn sản khoa (chấn thương trong quá trình sinh) hoặc đã từng có các vấn đề vận động trước đó, có nguy cơ cao gặp phải các rối loạn vận động. Việc đi nhón chân ở những trẻ này có thể là dấu hiệu cho thấy có vấn đề về sự phát triển của cơ và thần kinh.
Không thể tự chỉnh dáng đi hoặc không có giai đoạn đi bình thường trước đó: Nếu trẻ không có giai đoạn đi bình thường hoặc không thể tự chỉnh lại dáng đi, có thể đó là dấu hiệu của một bệnh lý tiềm ẩn mà cần được khám và đánh giá chi tiết bởi bác sĩ chuyên khoa.

4. Cha mẹ nên làm gì khi trẻ đi nhón chân?

Khi trẻ đi nhón chân, cha mẹ có thể thực hiện một số biện pháp để hỗ trợ sự phát triển vận động của bé và theo dõi tình trạng này. Dưới đây là một số bước quan trọng mà cha mẹ nên thực hiện:

Theo dõi và ghi nhận tần suất, thời điểm trẻ đi nhón: Cha mẹ nên chú ý đến tần suất và thời điểm bé đi nhón chân, ghi chép lại những thay đổi và các dấu hiệu kèm theo để giúp bác sĩ chẩn đoán chính xác hơn khi cần thiết.
Khuyến khích trẻ đi chân trần trên bề mặt phẳng, an toàn: Việc để bé đi chân trần trên bề mặt phẳng sẽ giúp bé cảm nhận được mặt đất và phát triển cơ chân, giúp cải thiện thăng bằng và tư thế. Các bề mặt mềm như thảm tập hoặc sàn nhà an toàn là lựa chọn lý tưởng.
Tập các bài kéo giãn gân gót, massage chân nhẹ nhàng: Để giúp bé giảm căng thẳng ở gân gót và cải thiện sự linh hoạt, cha mẹ có thể thực hiện các bài tập kéo giãn nhẹ nhàng hoặc massage chân cho bé. Điều này có thể giúp giảm tình trạng đi nhón chân lâu dài.
Cho bé khám chuyên khoa phục hồi chức năng hoặc thần kinh nhi: Nếu cha mẹ nghi ngờ trẻ có vấn đề về thần kinh hoặc cơ bắp, việc đưa bé đến khám tại các chuyên khoa phục hồi chức năng hoặc thần kinh nhi là rất quan trọng để chẩn đoán và điều trị kịp thời.
Tạo môi trường vận động phong phú để giúp bé phát triển thăng bằng và tư thế đúng: Cung cấp cho trẻ một môi trường vận động đa dạng và an toàn, chẳng hạn như cho trẻ chơi trên sàn, leo trèo, hoặc tham gia các trò chơi vận động nhẹ nhàng. Điều này sẽ giúp trẻ phát triển kỹ năng thăng bằng và tư thế đúng.

Khi trẻ đi nhón chân, cha mẹ có thể thực hiện một số biện pháp để hỗ trợ sự phát triển vận động của bé và theo dõi tình trạng này

Đi nhón chân có thể là biểu hiện sinh lý bình thường nhưng cũng có thể liên quan đến vấn đề phát triển thần kinh - vận động. Cha mẹ cần quan sát kỹ, áp dụng các biện pháp hỗ trợ phù hợp tại nhà. Nếu tình trạng kéo dài hoặc kèm theo dấu hiệu bất thường, nên đưa trẻ đi khám để được tư vấn chuyên môn.

THÔNG TIN LIÊN HỆ:

Fanpage của Dr Thắng

1. Ths. BS Vũ Công Thắng :

https://www.facebook.com/dr.thang.vn?locale=vi_VN

2. Bác sĩ Thắng:

https://www.facebook.com/bsthang.vucong?locale=vi_VN

3. Bác sĩ Vũ Công Thắng:

https://www.facebook.com/profile.php?id=61555877620663&locale=vi_VN

Zalo: 033 809 8222 (không gọi điện vì bác sĩ bận khám sẽ không nghe được)
Địa chỉ phòng khám: phòng khám Đa khoa đại học Phenikaa, địa chỉ tại 167 Hoàng Ngân, Cầu Giấy, Hà Nội.
Thời gian làm việc: sáng 7h30-11h và chiều 14h-16h30 tất cả các ngày trong tuần. Do lịch làm việc của Bác sĩ Thắng không cố định nên nhà mình vui lòng liên hệ trước 1 ngày để có được lịch cụ thể.

Liên hệ đặt lịch khám: 024 2222 6699