Hướng dẫn chăm sóc trẻ bị quai bị tại nhà đúng cách

1. Quai bị ở trẻ em là gì

Quai bị là một bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus Mumps gây ra, thuộc họ Paramyxovirus. Bệnh chủ yếu lây qua đường hô hấp, khi trẻ tiếp xúc với nước bọt hoặc dịch tiết từ mũi, họng của người nhiễm bệnh. Virus có thể lây lan qua việc ho, hắt hơi, nói chuyện hoặc sử dụng chung đồ vật cá nhân như ly, muỗng.

Quai bị có thể lây lan qua tiếp xúc và đường hô hấp

Triệu chứng của quai bị ở trẻ em

Sau khi nhiễm virus khoảng 2-3 tuần, trẻ bắt đầu xuất hiện các triệu chứng sau:

Sưng tuyến mang tai: Đây là dấu hiệu đặc trưng, thường sưng một bên trước, sau đó có thể lan sang bên còn lại. Vùng sưng đau, căng bóng và có thể gây khó chịu khi nhai hoặc nuốt.
Sốt: Trẻ có thể sốt nhẹ đến cao (38-39°C) trong 3-4 ngày.
Mệt mỏi, chán ăn: Trẻ thường uể oải, ăn uống kém do đau khi nhai.
Đau đầu, đau cơ: Một số trẻ có thể cảm thấy đau đầu hoặc đau nhức toàn thân.
Khô miệng, khó nuốt: Do tuyến nước bọt bị ảnh hưởng.

Đối tượng dễ mắc quai bị

Quai bị thường gặp ở trẻ em từ 2-12 tuổi, đặc biệt là những trẻ chưa được tiêm phòng vắc-xin MMR (sởi - quai bị - rubella). Bệnh có thể bùng phát thành dịch ở những nơi đông đúc như trường học, nhà trẻ.

2. Quai bị ở trẻ em có nguy hiểm không

Quai bị ở trẻ em thường tự khỏi sau 7-10 ngày nếu được chăm sóc đúng cách. Tuy nhiên, bệnh có thể gây ra một số biến chứng nghiêm trọng nếu không được xử lý kịp thời. Dưới đây là những nguy cơ tiềm ẩn của quai bị:

Biến chứng của quai bị

Viêm tinh hoàn: Thường gặp ở bé trai, đặc biệt là trẻ dậy thì, với tỷ lệ khoảng 20-35%. Biến chứng này có thể dẫn đến vô sinh nếu không được điều trị đúng cách.
Viêm tụy: Virus quai bị có thể tấn công tuyến tụy, gây đau bụng dữ dội, buồn nôn và nôn mửa.
Viêm não hoặc viêm màng não: Dù hiếm gặp, nhưng đây là biến chứng nguy hiểm, có thể gây tổn thương thần kinh hoặc tử vong.
Sảy thai: Ở trẻ em không phổ biến, nhưng nếu phụ nữ mang thai mắc quai bị trong 3 tháng đầu thai kỳ, nguy cơ sảy thai tăng cao.
Giảm thính lực: Quai bị có thể gây tổn thương dây thần kinh thính giác, dẫn đến điếc một hoặc cả hai tai (hiếm gặp).

3. Hướng dẫn chăm sóc trẻ bị quai bị tại nhà đúng cách

Trước hết, việc cách ly trẻ là rất quan trọng để ngăn ngừa virus lây lan. Phụ huynh nên giữ trẻ ở nhà và hạn chế tiếp xúc với người khác, đặc biệt là anh chị em hoặc bạn bè chưa được tiêm phòng vắc-xin MMR, trong ít nhất 5-7 ngày kể từ khi xuất hiện triệu chứng sưng tuyến mang tai. Việc này giúp giảm nguy cơ bùng phát dịch bệnh. Ngoài ra, cần rửa tay thường xuyên, sử dụng khẩu trang khi chăm sóc trẻ và khử trùng các vật dụng cá nhân như đồ chơi, chén đĩa để đảm bảo vệ sinh.

Để giảm đau và sưng ở vùng tuyến mang tai, phụ huynh có thể chườm mát bằng cách dùng khăn sạch nhúng vào nước mát (không quá lạnh) và đặt lên vùng sưng. Trong trường hợp trẻ sốt cao hoặc đau nhiều, có thể sử dụng thuốc giảm đau như paracetamol hoặc ibuprofen, nhưng phải tuân theo liều lượng được bác sĩ chỉ định.

Hạ sốt cho bé theo hướng dẫn của bác sĩ nếu cần thiết

Chế độ dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong quá trình hồi phục của trẻ. Phụ huynh nên chuẩn bị các món ăn mềm, dễ nuốt như cháo, súp, sữa hoặc khoai nghiền để giảm áp lực lên hàm khi trẻ nhai. Những thực phẩm chua, cay hoặc cứng cần được loại bỏ khỏi thực đơn vì có thể làm tăng cảm giác đau. Đồng thời, trẻ cần được cung cấp đủ nước qua nước lọc hoặc nước ép trái cây không đường để tránh khô miệng và hỗ trợ cơ thể phục hồi. Bổ sung các loại trái cây và rau xanh giàu vitamin C và A, như cam, kiwi hoặc cà rốt, sẽ giúp tăng cường sức đề kháng cho trẻ.

Việc giữ vệ sinh và tạo môi trường thoải mái cũng rất cần thiết. Phụ huynh nên hướng dẫn trẻ súc miệng bằng nước muối sinh lý hoặc dung dịch sát khuẩn nhẹ để giữ sạch khoang miệng, đặc biệt khi trẻ gặp khó khăn trong việc nhai nuốt. Trẻ cần được nghỉ ngơi trong một không gian thoáng mát, tránh gió lùa và hạn chế vận động mạnh để cơ thể tập trung năng lượng cho việc hồi phục.

Quai bị ở trẻ em là một bệnh lý phổ biến nhưng có thể được kiểm soát tốt nếu được chăm sóc đúng cách tại nhà. Hiểu rõ về bệnh, nhận biết các dấu hiệu nguy hiểm và áp dụng các biện pháp chăm sóc phù hợp sẽ giúp trẻ mau chóng hồi phục và giảm nguy cơ biến chứng. Quan trọng nhất, phụ huynh cần giữ bình tĩnh, tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ và đảm bảo trẻ được tiêm phòng đầy đủ để phòng ngừa bệnh trong tương lai. Nếu có bất kỳ thắc mắc nào, hãy liên hệ với cơ sở y tế để được hỗ trợ kịp thời.

THÔNG TIN LIÊN HỆ:

Fanpage của Dr Thắng

1. Ths. BS Vũ Công Thắng :

https://www.facebook.com/dr.thang.vn?locale=vi_VN

2. Bác sĩ Thắng:

https://www.facebook.com/bsthang.vucong?locale=vi_VN

3. Bác sĩ Vũ Công Thắng:

https://www.facebook.com/profile.php?id=61555877620663&locale=vi_VN

Zalo: 033 809 8222 (không gọi điện vì bác sĩ bận khám sẽ không nghe được)
Địa chỉ phòng khám: phòng khám Đa khoa đại học Phenikaa, địa chỉ tại 167 Hoàng Ngân, Cầu Giấy, Hà Nội.
Thời gian làm việc: sáng 7h30-11h và chiều 14h-16h30 tất cả các ngày trong tuần. Do lịch làm việc của Bác sĩ Thắng không cố định nên nhà mình vui lòng liên hệ trước 1 ngày để có được lịch cụ thể.
Liên hệ đặt lịch khám: 024 2222 6699