1. Thời điểm trẻ bắt đầu ăn dặm

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và Viện Dinh dưỡng Quốc gia khuyến nghị nên bắt đầu cho trẻ ăn dặm khi tròn 6 tháng tuổi. Lúc này, sữa mẹ hoặc sữa công thức vẫn là nguồn dinh dưỡng chính, nhưng không còn đủ để đáp ứng nhu cầu tăng trưởng nhanh chóng về năng lượng, sắt, kẽm và các vi chất cần thiết khác. Bổ sung ăn dặm đúng lúc giúp trẻ phát triển tốt và hình thành kỹ năng ăn uống.

Ngoài mốc thời gian, mẹ cũng nên quan sát các dấu hiệu sẵn sàng của trẻ. Một số dấu hiệu thường thấy gồm: bé có thể tự giữ đầu vững, ngồi được với sự hỗ trợ nhẹ, có hứng thú khi nhìn thấy người lớn ăn, biết đưa tay ra với lấy thức ăn, hoặc mở miệng khi được đưa muỗng lại gần. Ngoài ra, việc bé tăng gấp đôi cân nặng so với lúc mới sinh cũng là một tín hiệu cho thấy cơ thể đã sẵn sàng bước sang giai đoạn ăn dặm.

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và Viện Dinh dưỡng Quốc gia khuyến nghị nên bắt đầu cho trẻ ăn dặm khi tròn 6 tháng tuổi

2. Phản xạ khi bé ăn dặm & cách xử lý

Khi mới bắt đầu ăn dặm, bé có thể xuất hiện một số phản xạ khiến cha mẹ lo lắng. Tuy nhiên, hầu hết đây đều là phản ứng sinh lý tự nhiên và hoàn toàn bình thường.

• Phản xạ ọe (gag reflex): Đây là phản xạ bảo vệ giúp ngăn thức ăn đi quá sâu vào họng khi bé chưa kịp xử lý. Bé có thể ọe khi ăn thức ăn đặc, lợn cợn hoặc mới lạ. Mẹ không nên hoảng sợ hay ép bé ăn tiếp ngay, hãy bình tĩnh quan sát và điều chỉnh độ thô phù hợp với khả năng của bé.

• Phản xạ nhai: Dù chưa có răng, bé vẫn có thể "nhai" bằng lợi. Từ 6–7 tháng, phản xạ nhai bắt đầu rõ hơn. Mẹ nên cho bé ăn thức ăn có độ thô tăng dần để kích thích kỹ năng nhai, giúp phát triển cơ hàm và hỗ trợ quá trình học ăn sau này.

3. Nguyên tắc cho trẻ ăn dặm

Giai đoạn ăn dặm là bước khởi đầu quan trọng giúp bé làm quen với thức ăn và hình thành thói quen ăn uống lành mạnh. Để quá trình này diễn ra suôn sẻ, mẹ nên tuân thủ một số nguyên tắc cơ bản:

• Bắt đầu từ loãng đến đặc: Khởi đầu bằng bột/cháo loãng, sau đó tăng dần độ đặc và độ thô tùy theo khả năng nhai nuốt của bé.

• Tăng số bữa theo độ tuổi: Bắt đầu với 1 bữa/ngày, sau đó tăng lên 2 rồi 3 bữa vào khoảng 8–9 tháng tuổi.

• Không ép ăn: Luôn tôn trọng cảm giác đói – no của bé, dùng thìa nhỏ mềm và để bé chủ động phối hợp trong bữa ăn.

• Ăn từ ít đến nhiều: Mỗi lần thử món mới nên bắt đầu bằng vài muỗng nhỏ để bé làm quen.

• Tránh ăn rong và xem TV: Nên cho bé ngồi ghế ăn riêng, tránh vừa ăn vừa chơi, không hình thành thói quen xấu khi ăn.

4. Thiết lập thói quen ăn uống tốt cho trẻ mới ăn dặm

Ngay từ giai đoạn đầu ăn dặm, việc tạo cho bé một môi trường ăn uống tích cực sẽ giúp hình thành thói quen tốt và hạn chế tình trạng chán ăn, chậm tăng cân sau này.

• Cho bé ngồi ghế ăn riêng: Giúp bé tập trung vào bữa ăn, rèn tính tự lập và tránh bị xao nhãng.

• Ăn cùng gia đình: Bé học theo người lớn, cảm nhận bữa ăn như một hoạt động vui vẻ và gắn kết.

• Không kéo dài bữa quá 20–30 phút: Tránh tình trạng ăn vạ, ăn rong khiến bé chán ăn.

• Chuẩn bị sẵn thức ăn và giờ giấc hợp lý: Cân đối thời gian giữa các bữa chính – phụ để bé đến bữa là đói và ăn ngon.

• Đa dạng thực phẩm: Thay đổi món thường xuyên để bé khám phá mùi vị và tránh biếng ăn sau này.

5. Sai lầm cần tránh khi cho trẻ ăn dặm

Cho trẻ ăn dặm đúng cách giúp đảm bảo dinh dưỡng và phát triển kỹ năng ăn uống. Tuy nhiên, một số sai lầm phổ biến có thể gây hại đến sức khỏe của bé nếu không được lưu ý:

• Không ăn dặm quá sớm hoặc quá muộn: Trẻ dưới 4 tháng chưa sẵn sàng để tiêu hóa thức ăn đặc; sau 9 tháng mới ăn dặm có thể gây thiếu dinh dưỡng và chậm phát triển kỹ năng nhai nuốt.

• Không nêm gia vị, dầu mỡ hoặc cho ăn đồ ngọt: Hệ tiêu hóa còn non yếu, không nên thêm muối, đường, bột ngọt...; đặc biệt tránh mật ong dưới 1 tuổi vì nguy cơ ngộ độc.

• Tránh thực phẩm không phù hợp: Không cho ăn cơm khi bé chưa có răng; đậu phộng hoặc thức ăn cứng dễ gây hóc nếu chưa nấu chín nhừ hoặc xay nhỏ.

Cho trẻ ăn dặm đúng cách giúp đảm bảo dinh dưỡng và phát triển kỹ năng ăn uống

Việc cho trẻ ăn dặm đúng cách không chỉ giúp bé làm quen với thực phẩm mà còn là tiền đề cho sức khỏe lâu dài. Cha mẹ cần lưu ý đến yếu tố dinh dưỡng, an toàn và lắng nghe tín hiệu từ bé để điều chỉnh phù hợp. Với sự chuẩn bị kỹ lưỡng và kiến thức đúng đắn, hành trình ăn dặm sẽ trở thành trải nghiệm tích cực cho cả bé và gia đình.

THÔNG TIN LIÊN HỆ:

• Fanpage của Dr Thắng

1. Ths. BS Vũ Công Thắng :

https://www.facebook.com/dr.thang.vn?locale=vi_VN

2. Bác sĩ Thắng: 

https://www.facebook.com/bsthang.vucong?locale=vi_VN

3. Bác sĩ Vũ Công Thắng: 

https://www.facebook.com/profile.php?id=61555877620663&locale=vi_VN

• Zalo: 033 809 8222 (không gọi điện vì bác sĩ bận khám sẽ không nghe được)

• Địa chỉ phòng khám: phòng khám Đa khoa đại học Phenikaa, địa chỉ tại 167 Hoàng Ngân, Cầu Giấy, Hà Nội.

• Thời gian làm việc: sáng 7h30-11h và chiều 14h-16h30 tất cả các ngày trong tuần. Do lịch làm việc của Bác sĩ Thắng không cố định nên nhà mình vui lòng liên hệ trước 1 ngày để có được lịch cụ thể.

Liên hệ đặt lịch khám: 024 2222 6699