Ngưng ngay việc bổ sung vi chất cho bé

1. Hiểu đúng về vi chất cho trẻ

Vi chất dinh dưỡng là những chất mà cơ thể chỉ cần một lượng rất nhỏ nhưng lại đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong quá trình tăng trưởng, miễn dịch, phát triển trí não và hệ xương của trẻ. Các vi chất thường không được tổng hợp trong cơ thể mà phải được bổ sung từ bên ngoài, chủ yếu qua thực phẩm hoặc sản phẩm bổ sung. Tuy nhiên, không phải lúc nào cũng cần bổ sung vi chất, đặc biệt nếu trẻ có chế độ ăn đa dạng và đầy đủ.

Một số vi chất phổ biến thường được cha mẹ chú ý là: sắt (ngừa thiếu máu), kẽm (hỗ trợ miễn dịch, tăng trưởng), vitamin D và canxi (cho xương chắc khỏe), DHA (tốt cho phát triển não bộ, thị lực), và lysine (hỗ trợ ăn ngon). Mặc dù đều cần thiết, nhưng việc sử dụng không đúng cách hoặc thừa liều có thể gây ra những hệ lụy nghiêm trọng như rối loạn tiêu hoá, giảm hấp thu vi chất khác, thậm chí là ngộ độc.

Vậy trẻ có thật sự thiếu vi chất không? Điều này cần được đánh giá dựa trên biểu hiện lâm sàng (như chậm tăng cân, biếng ăn, da xanh xao, hay ốm vặt…) và tốt nhất là được kiểm tra bằng xét nghiệm hoặc tư vấn chuyên môn. Tuyệt đối không nên chỉ dựa vào cảm tính hay kinh nghiệm truyền miệng để quyết định bổ sung vi chất cho bé.

Vi chất dinh dưỡng là những chất mà cơ thể chỉ cần một lượng rất nhỏ

2. Hệ lụy khi bổ sung vi chất sai cách

Việc bổ sung vi chất không cần thiết có thể dẫn đến tình trạng thừa chất, gây mất cân bằng trong cơ thể. Ví dụ, thừa sắt có thể gây táo bón, buồn nôn, rối loạn tiêu hoá; thừa kẽm có thể gây chán ăn, suy giảm miễn dịch. Khi trẻ bị quá tải vi chất, cơ thể không chỉ gặp khó khăn trong việc xử lý mà còn ảnh hưởng đến khả năng hấp thu các chất dinh dưỡng khác.

Ngoài ra, nhiều phụ huynh có thói quen cho con uống cùng lúc nhiều loại vi chất hoặc thực phẩm chức năng mà không biết rằng chúng có thể tương tác lẫn nhau. Một số vi chất khi kết hợp không đúng cách có thể triệt tiêu tác dụng của nhau hoặc làm tăng nguy cơ quá liều, ảnh hưởng đến gan, thận và hệ thần kinh của trẻ.

Việc bổ sung kéo dài mà không theo dõi định kỳ dễ dẫn đến ngộ độc mạn tính, điển hình như ngộ độc vitamin A (gây đau đầu, rối loạn thị giác, gan to) hay vitamin D (gây tăng canxi máu, buồn nôn, tổn thương thận). Chính vì vậy, nếu không có chỉ định từ bác sĩ, cha mẹ không nên tự ý bổ sung vi chất kéo dài cho trẻ.

3. Khi nào cần bổ sung vi chất cho bé?

Việc bổ sung vi chất hay thực phẩm chức năng cho trẻ nhỏ không thể làm theo cảm tính hoặc theo lời truyền miệng. Chỉ nên bổ sung trong các trường hợp sau đây, và cần đảm bảo được theo dõi chặt chẽ:

Bổ sung khi có chỉ định từ bác sĩ dựa trên khám lâm sàng hoặc xét nghiệm: Đây là cách chính xác nhất để xác định bé có thiếu vi chất hay không, thiếu loại nào, mức độ bao nhiêu và nên bổ sung trong thời gian bao lâu.
Khi trẻ có các dấu hiệu rõ ràng của thiếu vi chất như: chậm lớn, biếng ăn kéo dài, ngủ không ngon, hay đổ mồ hôi trộm, rụng tóc vành khăn, dễ mắc bệnh vặt, táo bón dai dẳng, còi xương hoặc chậm mọc răng.
Trường hợp bé có yếu tố nguy cơ: như sinh non, nhẹ cân, bú kém, ăn uống không đa dạng hoặc sống trong môi trường có nguy cơ cao thiếu dinh dưỡng.
Không dùng thực phẩm chức năng: để thay thế cho chế độ ăn đầy đủ và cân đối: Việc ăn uống là nền tảng, còn bổ sung vi chất chỉ nên là hỗ trợ có mục tiêu rõ ràng.
Tuyệt đối không sử dụng các sản phẩm: không rõ nguồn gốc, hàng xách tay không có nhãn phụ tiếng Việt hoặc sản phẩm đã mở nắp quá lâu từ người khác đưa lại, vì dễ bị biến chất, mất hiệu lực hoặc gây hại cho trẻ.

4. Nguyên tắc "Vàng" khi bổ sung vi chất cho trẻ

Việc bổ sung vi chất không đúng cách có thể phản tác dụng, gây hại thay vì giúp trẻ khỏe mạnh. Để tránh những sai lầm không đáng có, bố mẹ cần ghi nhớ những nguyên tắc dưới đây:

Không tự ý bổ sung khi chưa có chỉ định rõ ràng: Chỉ nên bổ sung khi trẻ có dấu hiệu thiếu, đã được bác sĩ thăm khám hoặc có xét nghiệm xác nhận. Tránh nghe theo lời truyền miệng hay chia sẻ trên mạng mà áp dụng đại trà.
Theo dõi sát đáp ứng của trẻ, dừng bổ sung khi đã đủ: Khi đã đạt nhu cầu hoặc tình trạng cải thiện, cần ngừng lại. Việc “bổ sung cho chắc” là sai lầm dễ khiến trẻ thừa chất, gặp tác dụng phụ.
Chỉ bổ sung 1–2 loại mỗi đợt: Không kết hợp quá nhiều loại cùng lúc để tránh tương tác lẫn nhau hoặc quá tải hệ tiêu hóa, làm giảm hiệu quả hấp thu.
Ưu tiên điều chỉnh từ chế độ ăn: Trẻ có thể nhận đủ vi chất từ thực phẩm nếu ăn uống đa dạng, đúng cách. Hãy xây dựng thực đơn khoa học trước khi nghĩ đến việc dùng sản phẩm bổ sung.

Việc bổ sung vi chất không đúng cách có thể phản tác dụng, gây hại thay vì giúp trẻ khỏe mạnh

Việc bổ sung vi chất không nên làm theo cảm tính hay truyền miệng. Hãy tham khảo ý kiến bác sĩ và theo dõi sát sao tình trạng của bé. Sức khỏe của con cần được chăm sóc đúng cách, khoa học và cá nhân hóa.

THÔNG TIN LIÊN HỆ:

Fanpage của Dr Thắng

1. Ths. BS Vũ Công Thắng :

https://www.facebook.com/dr.thang.vn?locale=vi_VN

2. Bác sĩ Thắng:

https://www.facebook.com/bsthang.vucong?locale=vi_VN

3. Bác sĩ Vũ Công Thắng:

https://www.facebook.com/profile.php?id=61555877620663&locale=vi_VN

Zalo: 033 809 8222 (không gọi điện vì bác sĩ bận khám sẽ không nghe được)
Địa chỉ phòng khám: phòng khám Đa khoa đại học Phenikaa, địa chỉ tại 167 Hoàng Ngân, Cầu Giấy, Hà Nội.
Thời gian làm việc: sáng 7h30-11h và chiều 14h-16h30 tất cả các ngày trong tuần. Do lịch làm việc của Bác sĩ Thắng không cố định nên nhà mình vui lòng liên hệ trước 1 ngày để có được lịch cụ thể.

Liên hệ đặt lịch khám: 024 2222 6699