Nguyên nhân gây thủng màng nhĩ ở trẻ và cách phòng ngừa hiệu quả

1. Thủng màng nhĩ ở trẻ là gì

Màng nhĩ là một màng mỏng nằm giữa ống tai ngoài và tai giữa, có vai trò truyền sóng âm thanh từ môi trường bên ngoài đến các xương nhỏ trong tai giữa, từ đó giúp trẻ nghe được âm thanh. Thủng màng nhĩ xảy ra khi màng nhĩ bị rách hoặc thủng, làm gián đoạn quá trình truyền âm thanh và có thể dẫn đến các vấn đề như giảm thính lực tạm thời, đau tai hoặc nhiễm trùng.

Ở trẻ em, màng nhĩ mỏng và dễ tổn thương hơn so với người lớn, do đó tình trạng thủng màng nhĩ thường gặp hơn. Tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng, thủng màng nhĩ có thể tự lành trong vài tuần hoặc yêu cầu can thiệp y tế. Các triệu chứng phổ biến bao gồm đau tai dữ dội, chảy mủ từ tai, giảm khả năng nghe, ù tai hoặc sốt. Nếu không được xử lý đúng cách, thủng màng nhĩ có thể gây biến chứng như nhiễm trùng tai giữa mạn tính hoặc mất thính lực lâu dài.

Màng nhĩ ở trẻ mỏng hơn người lớn nên tình trạng thủng màng nhĩ là thường gặp

2. Nguyên nhân gây thủng màng nhĩ ở trẻ

Thủng màng nhĩ ở trẻ có thể xảy ra do nhiều nguyên nhân khác nhau, từ các yếu tố vật lý đến nhiễm trùng hoặc thói quen không đúng. Dưới đây là những nguyên nhân chính:

2.1. Nhiễm Trùng Tai Giữa (Viêm Tai Giữa)

Viêm tai giữa là nguyên nhân hàng đầu gây thủng màng nhĩ ở trẻ em. Khi trẻ bị nhiễm trùng, mủ và chất lỏng tích tụ trong tai giữa, tạo áp lực lên màng nhĩ. Nếu áp lực này quá lớn, màng nhĩ có thể bị rách hoặc thủng. Viêm tai giữa thường xảy ra sau khi trẻ bị cảm lạnh, viêm họng hoặc nhiễm trùng đường hô hấp trên do vi khuẩn hoặc virus.

2.2. Chấn Thương Vật Lý

Màng nhĩ có thể bị thủng do các chấn thương trực tiếp, chẳng hạn như khi trẻ bị vật nhọn đâm vào tai (ví dụ: tăm bông, que nhỏ) hoặc do cha mẹ vệ sinh tai cho trẻ không đúng cách. Ngoài ra, chấn thương do va đập mạnh vào đầu hoặc tai, chẳng hạn như ngã hoặc tai nạn, cũng có thể gây tổn thương màng nhĩ.

2.3. Tiếng Ồn Lớn

Tiếp xúc với âm thanh quá lớn, chẳng hạn như tiếng nổ, pháo hoa hoặc âm thanh từ loa ở cự ly gần, có thể gây tổn thương màng nhĩ. Trẻ em thường không nhận thức được nguy cơ từ tiếng ồn lớn, do đó cần được bảo vệ cẩn thận trong các môi trường ồn ào.

Tiếng ồn lớn làm tăng khả năng thủng màng nhĩ ở trẻ em

Một số yếu tố khác như dị vật trong tai (ví dụ: côn trùng, hạt nhỏ), tích tụ ráy tai quá mức hoặc dị ứng gây tắc nghẽn ống Eustachian (ống nối tai giữa với họng) cũng có thể làm tăng nguy cơ thủng màng nhĩ. Ngoài ra, trẻ có hệ miễn dịch yếu hoặc mắc các bệnh lý nền như viêm xoang mạn tính cũng dễ gặp vấn đề này hơn.

3. Cách phòng ngừa hiệu quả tình trạng thủng màng nhĩ ở trẻ

Việc phòng ngừa thủng màng nhĩ ở trẻ là rất quan trọng để bảo vệ thính giác và sức khỏe tổng thể. Dưới đây là những biện pháp hiệu quả mà cha mẹ có thể áp dụng:

3.1. Giữ Vệ Sinh Tai Đúng Cách

Cha mẹ cần vệ sinh tai cho trẻ một cách nhẹ nhàng và an toàn, tránh sử dụng các vật nhọn như tăm bông hoặc que cứng để làm sạch tai. Thay vào đó, chỉ nên dùng khăn mềm lau nhẹ phần tai ngoài. Nếu trẻ có nhiều ráy tai, hãy đưa trẻ đến bác sĩ tai mũi họng để được xử lý an toàn, tránh tự ý lấy ráy tai tại nhà vì có thể gây tổn thương màng nhĩ.

3.2. Phòng Ngừa Nhiễm Trùng Tai Giữa

Để giảm nguy cơ viêm tai giữa, cha mẹ nên đảm bảo trẻ được tiêm phòng đầy đủ, đặc biệt là các loại vắc-xin phòng ngừa vi khuẩn như phế cầu khuẩn (pneumococcus) và Haemophilus influenzae type b (Hib). Ngoài ra, giữ cho trẻ tránh xa khói thuốc lá, vì khói thuốc có thể làm tăng nguy cơ nhiễm trùng đường hô hấp và tai. Khi trẻ bị cảm lạnh hoặc viêm họng, cần điều trị sớm để tránh biến chứng lan đến tai giữa.

3.3. Bảo Vệ Tai Trong Các Hoạt Động Có Nguy Cơ

Khi đưa trẻ đi máy bay, cha mẹ có thể khuyến khích trẻ nhai kẹo, ngáp hoặc uống nước để cân bằng áp suất trong tai, đặc biệt trong giai đoạn cất cánh và hạ cánh. Đối với trẻ nhỏ, việc cho bú sữa hoặc dùng núm vú giả cũng có thể giúp giảm áp lực lên màng nhĩ. Ngoài ra, tránh để trẻ tiếp xúc với tiếng ồn lớn bằng cách sử dụng nút tai bảo vệ hoặc hạn chế đưa trẻ đến những nơi có âm thanh mạnh như hòa nhạc hoặc khu vực pháo hoa.

3.4. Giáo Dục Trẻ Về An Toàn Tai

Đối với trẻ lớn hơn, cha mẹ cần hướng dẫn trẻ tránh đưa vật lạ vào tai hoặc chơi đùa với các vật có thể gây nguy hiểm. Đồng thời, dạy trẻ cách nhận biết các dấu hiệu bất thường như đau tai, ù tai hoặc giảm thính lực để báo ngay cho người lớn. Việc giáo dục trẻ về ý thức bảo vệ tai sẽ giúp giảm nguy cơ chấn thương hoặc tổn thương màng nhĩ.

Thủng màng nhĩ ở trẻ là một vấn đề nghiêm trọng nhưng có thể phòng ngừa được thông qua các biện pháp chăm sóc và bảo vệ đúng cách. Bằng cách hiểu rõ nguyên nhân và áp dụng các biện pháp như vệ sinh tai an toàn, phòng ngừa nhiễm trùng, bảo vệ tai trong các hoạt động có nguy cơ, cha mẹ có thể giúp trẻ tránh được tình trạng này và duy trì thính giác khỏe mạnh. Nếu trẻ có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào liên quan đến tai, hãy đưa trẻ đến bác sĩ tai mũi họng để được kiểm tra và xử lý kịp thời. Việc chăm sóc sức khỏe tai cẩn thận sẽ giúp trẻ phát triển toàn diện và tránh các biến chứng không mong muốn.

THÔNG TIN LIÊN HỆ:

Fanpage của Dr Thắng

1. Ths. BS Vũ Công Thắng :

https://www.facebook.com/dr.thang.vn?locale=vi_VN

2. Bác sĩ Thắng:

https://www.facebook.com/bsthang.vucong?locale=vi_VN

3. Bác sĩ Vũ Công Thắng:

https://www.facebook.com/profile.php?id=61555877620663&locale=vi_VN

Zalo: 033 809 8222 (không gọi điện vì bác sĩ bận khám sẽ không nghe được)
Địa chỉ phòng khám: phòng khám Đa khoa đại học Phenikaa, địa chỉ tại 167 Hoàng Ngân, Cầu Giấy, Hà Nội.
Thời gian làm việc: sáng 7h30-11h và chiều 14h-16h30 tất cả các ngày trong tuần. Do lịch làm việc của Bác sĩ Thắng không cố định nên nhà mình vui lòng liên hệ trước 1 ngày để có được lịch cụ thể.
Liên hệ đặt lịch khám: 024 2222 6699