1. Chậm vận động sinh lý ở trẻ là gì?

Chậm vận động sinh lý là tình trạng trẻ đạt được các mốc phát triển vận động – như lẫy, ngồi, bò, đi – muộn hơn so với mức trung bình của lứa tuổi, nhưng không có dấu hiệu bất thường về thần kinh hay bệnh lý thực thể đi kèm. Đây không phải là một rối loạn mà là sự khác biệt trong tốc độ phát triển giữa các trẻ.

Nguyên nhân thường do yếu tố cá nhân như tính cách, thể trạng, hoặc do trẻ thiếu cơ hội vận động, ít được khuyến khích khám phá môi trường xung quanh. Tuy nhiên, trẻ vẫn có khả năng cải thiện rõ rệt nếu được cha mẹ hỗ trợ đúng cách bằng các hoạt động luyện tập phù hợp theo từng giai đoạn.

Chậm vận động sinh lý là tình trạng trẻ đạt được các mốc phát triển vận động

2. Rối loạn vận động ở trẻ là gì ?

Rối loạn vận động ở trẻ là tình trạng trẻ gặp khó khăn trong việc kiểm soát và thực hiện các cử động bình thường do tổn thương hoặc bất thường tại hệ thần kinh trung ương, cơ hoặc khớp. Không giống như chậm vận động sinh lý, rối loạn vận động mang tính bệnh lý và thường có nguyên nhân rõ ràng về mặt y học.

Trẻ có thể biểu hiện các triệu chứng như tay chân co cứng, run rẩy, mất phối hợp, đi lại loạng choạng hoặc có tư thế, cử động bất thường không phù hợp với lứa tuổi. Một số trẻ còn kèm theo dấu hiệu bất thường khác như yếu cơ, chậm nhận thức, phản xạ bất thường. Những trường hợp này cần được thăm khám và can thiệp sớm bởi bác sĩ chuyên khoa để tối ưu hóa khả năng phục hồi vận động và phát triển của trẻ.

3. Nguyên nhân của rối loạn vận động và chậm vận động sinh lý ở trẻ

Chậm vận động sinh lý thường bắt nguồn từ những yếu tố lành tính như trẻ ít được vận động, thiếu sự khuyến khích khám phá môi trường xung quanh, hoặc do đặc điểm cá nhân như thể trạng yếu, tính cách trầm. Một số trẻ cũng có thể bị ảnh hưởng bởi tâm lý, chẳng hạn như lo lắng, ít tương tác xã hội, dẫn đến vận động chậm hơn bạn bè cùng tuổi. Tuy nhiên, trẻ vẫn có tiềm năng phát triển tốt nếu được hỗ trợ đúng cách.

Trong khi đó, rối loạn vận động lại có nguyên nhân bệnh lý rõ ràng và nghiêm trọng hơn. Các nguyên nhân phổ biến gồm tổn thương não bộ do bại não, thiếu oxy khi sinh, dị tật bẩm sinh, bệnh lý thần kinh cơ (như loạn dưỡng cơ), chấn thương đầu hoặc nhiễm trùng hệ thần kinh trung ương (viêm màng não, viêm não). Những trường hợp này thường cần can thiệp y tế, phục hồi chức năng và theo dõi lâu dài để hỗ trợ sự phát triển của trẻ.

4. Biểu hiện và triệu chứng đặc trưng của rối loạn vận động và chậm vận động sinh lý ở trẻ

Chậm phát triển ở trẻ dưới dạng chậm vận động sinh lý thường thể hiện qua việc trẻ đạt các mốc như lẫy, ngồi, bò chậm hơn bình thường. Tuy vậy, trẻ vẫn tỉnh táo, nhận thức tốt và không có dấu hiệu thần kinh bất thường. Nguyên nhân có thể do khác biệt cá nhân hoặc thiếu kích thích vận động. Khi được hỗ trợ đúng cách, khả năng vận động của trẻ thường cải thiện rõ rệt.

Ngược lại, rối loạn vận động có biểu hiện phức tạp và rõ ràng hơn. Trẻ có thể bị run tay chân, co cứng hoặc mềm nhũn cơ, mất kiểm soát cử động, hoặc gặp khó khăn trong việc thực hiện các động tác cơ bản như với tay, lật người. Một số trẻ có dáng đi không vững, tư thế bất thường hoặc phản xạ khác lạ. Ngoài ra, còn có thể kèm theo các dấu hiệu thần kinh như khó nuốt, khó nói, hay phản ứng chậm với môi trường xung quanh. Những biểu hiện này thường là dấu hiệu cảnh báo cần được đánh giá chuyên sâu bởi bác sĩ.

5. Lời khuyên dành cho cha mẹ 

Việc theo dõi quá trình phát triển vận động của trẻ từ sớm sẽ giúp cha mẹ phát hiện kịp thời những bất thường và có hướng can thiệp phù hợp. Dưới đây là những lưu ý quan trọng:

• Quan sát kỹ các dấu hiệu vận động theo từng giai đoạn tuổi: Cha mẹ nên biết rõ mốc phát triển như khi nào trẻ biết lẫy, ngồi, bò, đứng, đi… để nhận biết sự tiến bộ hoặc chậm trễ.

• Đừng quá lo lắng nếu trẻ chỉ phát triển chậm mà vẫn hoạt động linh hoạt: Nhiều trẻ chỉ đơn giản là chậm hơn trung bình nhưng vẫn có phản xạ tốt, cơ thể mềm dẻo, ham vận động khi được khuyến khích.

• Cảnh giác với các dấu hiệu bất thường: Nếu sau 6–9 tháng trẻ vẫn không biết lẫy, không thể cầm nắm, hoặc có biểu hiện run tay chân, gồng cứng, sử dụng một tay nhiều hơn... cha mẹ nên đưa trẻ đến bác sĩ chuyên khoa thần kinh – vận động để được đánh giá.

• Tạo điều kiện cho trẻ vận động thường xuyên: Cho trẻ chơi trên thảm, lắc xúc xắc, với đồ vật, tập bò... trong môi trường an toàn để kích thích khả năng vận động tự nhiên.

• Luôn kiên nhẫn và đồng hành: Sự khích lệ và yêu thương của cha mẹ là nguồn động lực lớn nhất giúp trẻ phát triển toàn diện.

Việc theo dõi quá trình phát triển vận động của trẻ từ sớm sẽ giúp cha mẹ phát hiện kịp thời những bất thường

Hiểu rõ sự khác biệt giữa rối loạn vận động và chậm vận động sinh lý giúp cha mẹ giảm bớt lo lắng và có biện pháp hỗ trợ phù hợp cho trẻ. Nếu phát hiện dấu hiệu bất thường, nên tham khảo ý kiến chuyên gia để được chẩn đoán và can thiệp sớm. Sự quan tâm và chăm sóc đúng cách là chìa khóa giúp trẻ phát triển toàn diện.

THÔNG TIN LIÊN HỆ:

• Fanpage của Dr Thắng

1. Ths. BS Vũ Công Thắng :

 https://www.facebook.com/dr.thang.vn?locale=vi_VN

2. Bác sĩ Thắng: 

https://www.facebook.com/bsthang.vucong?locale=vi_VN

3. Bác sĩ Vũ Công Thắng: 

https://www.facebook.com/profile.php?id=61555877620663&locale=vi_VN

• Zalo: 033 809 8222 (không gọi điện vì bác sĩ bận khám sẽ không nghe được)

• Địa chỉ phòng khám: phòng khám Đa khoa đại học Phenikaa, địa chỉ tại 167 Hoàng Ngân, Cầu Giấy, Hà Nội.

• Thời gian làm việc: sáng 7h30-11h và chiều 14h-16h30 tất cả các ngày trong tuần. Do lịch làm việc của Bác sĩ Thắng không cố định nên nhà mình vui lòng liên hệ trước 1 ngày để có được lịch cụ thể.

Liên hệ đặt lịch khám: 024 2222 6699