Phát triển kỹ năng vận động tinh ở trẻ: Cha mẹ cần làm gì?

1. Kỹ năng vận động tinh là gì?

Kỹ năng vận động tinh là khả năng điều khiển các nhóm cơ nhỏ – chủ yếu ở bàn tay, ngón tay và cổ tay – để thực hiện những động tác chính xác, tỉ mỉ. Bên cạnh đó, kỹ năng này còn liên quan đến sự phối hợp giữa tay và mắt (phối hợp thị - vận), giúp trẻ thực hiện các hành động yêu cầu sự tập trung và khéo léo.

Ngay từ khi còn nhỏ, trẻ đã bắt đầu rèn luyện vận động tinh thông qua các hành động như nắm tay cha mẹ, cầm nắm đồ vật, đưa tay lên miệng... Về sau, kỹ năng này được phát triển mạnh mẽ hơn trong các hoạt động như cầm thìa tự ăn, xếp hình, cài cúc áo, tô màu, cắt dán hoặc viết chữ.

Đây là nền tảng quan trọng không chỉ cho sự tự lập trong sinh hoạt hàng ngày mà còn ảnh hưởng lớn đến khả năng học tập, tư duy và phát triển trí tuệ sau này của trẻ. Vì vậy, việc hỗ trợ trẻ phát triển vận động tinh từ sớm là điều cần thiết mà cha mẹ không nên bỏ qua.

Kỹ năng vận động tinh là khả năng điều khiển các nhóm cơ nhỏ

2. Dấu hiệu trẻ chậm phát triển kỹ năng vận động tinh

Việc phát hiện sớm các dấu hiệu chậm phát triển kỹ năng vận động tinh giúp cha mẹ kịp thời hỗ trợ và can thiệp cho trẻ. Dưới đây là một số biểu hiện thường gặp mà cha mẹ cần lưu ý:

Trẻ vụng về rõ rệt so với bạn đồng trang lứa: Khi chơi hoặc thực hiện các hoạt động cần sự khéo léo, trẻ dễ lóng ngóng, chậm hơn rõ rệt so với các bạn cùng tuổi. Ví dụ, trẻ có thể không biết xếp hình, lắp ghép đồ chơi đơn giản trong khi các bạn đã làm được.
Không cầm nắm đồ vật chính xác, dễ làm rơi: Trẻ thường gặp khó khăn khi giữ đồ vật trong tay, hay làm rơi ly nước, muỗng, bút… Điều này cho thấy sự phối hợp giữa cơ nhỏ ở tay và thị giác của trẻ chưa phát triển tốt.
Gặp khó khăn khi sử dụng thìa, cầm bút, tự mặc quần áo: Các kỹ năng tự chăm sóc bản thân như xúc ăn, cầm bút vẽ hoặc cài cúc áo trở nên quá sức với trẻ. Trẻ thường cần người lớn hỗ trợ hoặc làm thay.
Né tránh các hoạt động cần dùng tay hoặc phối hợp mắt – tay: Trẻ không thích hoặc tránh tham gia các trò chơi như xếp hình, tô màu, nặn đất… Điều này có thể là dấu hiệu trẻ cảm thấy thất bại hoặc không hứng thú do kỹ năng vận động tinh yếu.

3. 07 cách giúp phát triển kỹ năng vận động tinh cho trẻ

Kỹ năng vận động tinh không chỉ là nền tảng cho việc học tập mà còn giúp trẻ tự lập hơn trong sinh hoạt hằng ngày. Dưới đây là những hoạt động đơn giản nhưng rất hiệu quả giúp rèn luyện cơ tay, ngón tay và khả năng phối hợp tay – mắt của trẻ:

Cho trẻ chơi đất nặn, xé giấy, dán hình: Những hoạt động này giúp tăng cường sức mạnh và độ linh hoạt cho các nhóm cơ nhỏ ở tay. Trẻ được tự do sáng tạo đồng thời rèn luyện kỹ năng kiểm soát lực tay và cử động ngón tay.
Tập các trò chơi cầm nhíp, kẹp, thả hạt: Dùng nhíp để gắp hạt đậu, kẹp quần áo hoặc thả các hạt nhỏ vào chai đều giúp rèn luyện sự khéo léo và chính xác trong chuyển động tay của trẻ.
Tạo góc vẽ, tô màu với nhiều chất liệu khác nhau: Khuyến khích trẻ sử dụng bút màu, màu nước, cọ vẽ, bảng viết… để tô màu và vẽ tranh. Việc thay đổi chất liệu giúp trẻ làm quen với nhiều dạng vận động tinh khác nhau.
Khuyến khích tự xúc ăn, mặc đồ, cài khuy áo từ sớm: Đừng lo nếu trẻ làm đổ hay mất thời gian – việc tự thực hiện các hoạt động cá nhân chính là cơ hội luyện tập lý tưởng để phát triển kỹ năng tay.
Tập các trò chơi lắp ghép, xếp hình nhỏ: Những bộ đồ chơi có chi tiết nhỏ như lego, xếp khối hoặc trò ghép hình sẽ giúp trẻ luyện tập khả năng phối hợp mắt – tay và tư duy không gian.
Cho trẻ phụ việc đơn giản như bóc vỏ trứng, nhặt rau: Trẻ sẽ rất hào hứng khi được “làm việc” cùng người lớn, đồng thời học được nhiều kỹ năng thực tế qua các động tác dùng tay.
Giới hạn thời gian xem màn hình, thay bằng vận động tay chân: Hạn chế thời gian sử dụng điện thoại, tivi giúp trẻ có nhiều thời gian hơn để vận động thực tế, từ đó cải thiện các kỹ năng vận động tinh một cách tự nhiên.

Kỹ năng vận động tinh không chỉ là nền tảng cho việc học tập mà còn giúp trẻ tự lập hơn trong sinh hoạt hằng ngày

Phát triển vận động tinh không đòi hỏi những bài tập phức tạp, mà cần sự kiên nhẫn và đồng hành từ cha mẹ qua những hoạt động hằng ngày. Mỗi khoảnh khắc chơi đùa, ăn uống hay sinh hoạt đều là cơ hội để con rèn luyện đôi tay khéo léo. Hãy tạo môi trường khuyến khích con khám phá và phát triển tự nhiên theo nhịp độ của riêng mình.

THÔNG TIN LIÊN HỆ:

Fanpage của Dr Thắng

1. Ths. BS Vũ Công Thắng :

https://www.facebook.com/dr.thang.vn?locale=vi_VN

2. Bác sĩ Thắng:

https://www.facebook.com/bsthang.vucong?locale=vi_VN

3. Bác sĩ Vũ Công Thắng:

https://www.facebook.com/profile.php?id=61555877620663&locale=vi_VN

Zalo: 033 809 8222 (không gọi điện vì bác sĩ bận khám sẽ không nghe được)
Địa chỉ phòng khám: phòng khám Đa khoa đại học Phenikaa, địa chỉ tại 167 Hoàng Ngân, Cầu Giấy, Hà Nội.
Thời gian làm việc: sáng 7h30-11h và chiều 14h-16h30 tất cả các ngày trong tuần. Do lịch làm việc của Bác sĩ Thắng không cố định nên nhà mình vui lòng liên hệ trước 1 ngày để có được lịch cụ thể.

Liên hệ đặt lịch khám: 024 2222 6699