1. Rối loạn ăn uống ở trẻ là gì?

Rối loạn ăn uống ở trẻ là tình trạng trẻ có những biểu hiện ăn uống bất thường kéo dài, ảnh hưởng đến sức khỏe và sự phát triển. Không chỉ đơn thuần là biếng ăn, rối loạn ăn uống còn bao gồm các biểu hiện như: sợ ăn, nhịn ăn, ngậm thức ăn không nuốt, nôn ói khi ăn, hoặc ăn uống không kiểm soát (ăn quá nhiều, ăn theo cảm xúc).

Tình trạng này cần được phân biệt với những thay đổi ăn uống mang tính tạm thời do giai đoạn phát triển như nhảy vọt tăng trưởng, mọc răng, sau ốm hoặc thay đổi môi trường sống. Khi những biểu hiện bất thường này kéo dài quá 2 tuần và ảnh hưởng đến cân nặng, tâm trạng hay hành vi của trẻ, cha mẹ cần chú ý và can thiệp sớm để tránh biến chứng lâu dài.

Rối loạn ăn uống ở trẻ là tình trạng trẻ có những biểu hiện ăn uống bất thường kéo dài,..

2. Nguyên nhân gây rối loạn ăn uống ở trẻ

Rối loạn ăn uống ở trẻ nhỏ có thể bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân khác nhau – từ yếu tố sinh lý bình thường đến tác động tâm lý, môi trường hoặc bệnh lý tiềm ẩn. Hiểu rõ nguyên nhân là bước quan trọng giúp cha mẹ có cách xử lý phù hợp và hiệu quả.

• Do sinh lý phát triển: Trẻ bước vào giai đoạn nhảy vọt tăng trưởng, mọc răng hoặc thay đổi nội tiết dễ trở nên nhạy cảm, mất hứng thú với ăn uống.

• Tác động tâm lý: Trẻ bị ép ăn, la mắng trong bữa ăn hoặc bị so sánh dễ dẫn đến tâm lý sợ ăn, phản kháng, lâu dần tạo thành thói quen tránh né bữa ăn.

• Môi trường không phù hợp: Không khí ăn uống căng thẳng, bữa ăn không có giờ cố định, vừa ăn vừa chơi hoặc xem tivi khiến trẻ mất tập trung và giảm cảm giác ngon miệng.

• Yếu tố bệnh lý: Thiếu vi chất như kẽm, sắt, vitamin nhóm B hoặc gặp các vấn đề tiêu hóa như táo bón, trào ngược, dị ứng thực phẩm… khiến trẻ ăn không ngon, thậm chí sợ ăn.

3. Dấu hiệu nhận biết rối loạn ăn uống ở trẻ

Rối loạn ăn uống ở trẻ thường không chỉ dừng lại ở việc “biếng ăn” đơn thuần. Cha mẹ có thể quan sát những dấu hiệu dưới đây để nhận biết sớm và có cách can thiệp kịp thời:

• Từ chối ăn, ngậm lâu, nhè thức ăn: Trẻ không hợp tác khi được cho ăn, có xu hướng giữ thức ăn trong miệng mà không nuốt hoặc nhè ra, kể cả với món quen thuộc.

• Nôn ói hoặc tỏ ra khó chịu mỗi khi đến bữa ăn: Bữa ăn trở thành “cuộc chiến” với trẻ. Một số bé có thể nôn ra để né tránh việc phải ăn.

• Chỉ ăn một vài loại thực phẩm quen thuộc: Trẻ từ chối thử món mới, sợ các kết cấu thức ăn khác nhau (cháo đặc, cơm hạt, đồ thô…) và thường chỉ chọn ăn duy nhất một số món “an toàn”.

• Không tăng cân hoặc sút cân: Dinh dưỡng không đủ dẫn đến biểu hiện mệt mỏi, kém linh hoạt, dễ cáu gắt hoặc mất hứng thú với hoạt động thường ngày.

4. Cách cải thiện và phòng ngừa rối loạn ăn uống ở trẻ

Để phòng ngừa và cải thiện tình trạng rối loạn ăn uống, cha mẹ cần xây dựng một môi trường ăn uống lành mạnh, tích cực, đồng thời quan sát sát sao những biểu hiện bất thường kéo dài. Dưới đây là các giải pháp thiết thực giúp trẻ ăn ngon miệng và phát triển khỏe mạnh, tránh nguy cơ suy dinh dưỡng:

• Tạo thói quen ăn uống tích cực: Bữa ăn nên diễn ra trong không khí vui vẻ, không la mắng hay ép buộc. Trẻ có xu hướng sợ ăn nếu liên tục bị áp lực trong giờ ăn.

• Đa dạng thực đơn, trình bày đẹp mắt: Sử dụng nguyên liệu phong phú, kết hợp màu sắc hấp dẫn và trang trí món ăn vui nhộn giúp trẻ hứng thú hơn.

• Phù hợp với độ tuổi và khả năng ăn uống: Món ăn cần được chế biến phù hợp với độ thô, độ mềm của từng giai đoạn phát triển.

• Tôn trọng tín hiệu đói – no của trẻ: Không cố ép khi trẻ đã no hoặc chưa muốn ăn. Không nên dùng phần thưởng hay thiết bị điện tử để dụ trẻ ăn.

• Theo dõi cân nặng, chiều cao định kỳ: Nếu trẻ chậm tăng cân hoặc có dấu hiệu suy dinh dưỡng, cần đánh giá lại khẩu phần ăn và thói quen ăn uống.

• Bổ sung vi chất nếu thiếu: Kẽm, sắt, vitamin D… đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì cảm giác thèm ăn và chuyển hóa dinh dưỡng.

• Tham khảo chuyên gia sớm: Nếu tình trạng kéo dài quá 2 tuần hoặc kèm theo sụt cân, hãy đưa trẻ đến bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để được tư vấn và can thiệp đúng cách.

Để phòng ngừa và cải thiện tình trạng rối loạn ăn uống, cha mẹ cần xây dựng một môi trường ăn uống lành mạnh

Rối loạn ăn uống ở trẻ không chỉ là vấn đề dinh dưỡng mà còn liên quan đến tâm lý và thói quen sinh hoạt. Việc can thiệp sớm và đúng cách sẽ giúp trẻ cải thiện tình trạng, từ đó phát triển khỏe mạnh, toàn diện hơn. Cha mẹ cần kiên nhẫn, đồng hành và tìm kiếm hỗ trợ y tế khi cần thiết.

THÔNG TIN LIÊN HỆ:

• Fanpage của Dr Thắng

1. Ths. BS Vũ Công Thắng :

https://www.facebook.com/dr.thang.vn?locale=vi_VN

2. Bác sĩ Thắng: 

https://www.facebook.com/bsthang.vucong?locale=vi_VN

3. Bác sĩ Vũ Công Thắng: 

https://www.facebook.com/profile.php?id=61555877620663&locale=vi_VN

• Zalo: 033 809 8222 (không gọi điện vì bác sĩ bận khám sẽ không nghe được)

• Địa chỉ phòng khám: phòng khám Đa khoa đại học Phenikaa, địa chỉ tại 167 Hoàng Ngân, Cầu Giấy, Hà Nội.

• Thời gian làm việc: sáng 7h30-11h và chiều 14h-16h30 tất cả các ngày trong tuần. Do lịch làm việc của Bác sĩ Thắng không cố định nên nhà mình vui lòng liên hệ trước 1 ngày để có được lịch cụ thể.

Liên hệ đặt lịch khám: 024 2222 6699