Trẻ bị rối loạn ngôn ngữ: Làm sao để phát hiện và hỗ trợ

1. Rối loạn ngôn ngữ là gì?

Rối loạn ngôn ngữ là tình trạng trẻ gặp khó khăn trong việc phát triển hoặc sử dụng ngôn ngữ một cách bình thường so với lứa tuổi. Điều này có thể ảnh hưởng đến khả năng nói, hiểu lời nói hoặc cả hai. Trẻ bị rối loạn ngôn ngữ có thể gặp khó khăn trong việc sử dụng từ vựng, xây dựng câu đúng ngữ pháp, hoặc thậm chí không hiểu được các yêu cầu đơn giản.

Chậm nói thông thường là tình trạng trẻ chậm phát triển ngôn ngữ nhưng có thể tự cải thiện khi thời gian trôi qua, không có dấu hiệu của vấn đề lớn. Trong khi đó, rối loạn ngôn ngữ là vấn đề kéo dài và ảnh hưởng đến khả năng giao tiếp của trẻ, cần được can thiệp kịp thời.

Các dạng phổ biến của rối loạn ngôn ngữ bao gồm:

Rối loạn phát âm: Trẻ phát âm sai các âm hoặc từ ngữ, dẫn đến khó hiểu.
Rối loạn diễn đạt: Trẻ gặp khó khăn trong việc sử dụng từ ngữ để diễn đạt ý tưởng hoặc kể chuyện.
Rối loạn tiếp nhận ngôn ngữ: Trẻ không thể hiểu những lời nói hoặc yêu cầu cơ bản từ người khác.

Rối loạn ngôn ngữ là tình trạng trẻ gặp khó khăn trong việc phát triển hoặc sử dụng ngôn ngữ một cách bình thường so với lứa tuổi

2. Dấu hiệu nhận biết rối loạn ngôn ngữ ở trẻ

Dấu hiệu nhận biết rối loạn ngôn ngữ ở trẻ khá quan trọng để phát hiện sớm và có biện pháp can thiệp. Dưới đây là những dấu hiệu giúp cha mẹ nhận biết nếu trẻ có thể gặp phải vấn đề về ngôn ngữ:

Trẻ quá 2 tuổi chưa nói được từ đơn: Một trong những dấu hiệu rõ ràng của chậm phát triển ngôn ngữ ở trẻ là khi trẻ chưa bắt đầu sử dụng từ đơn để giao tiếp vào tuổi này. Điều này có thể chỉ ra vấn đề trong việc phát triển ngôn ngữ cơ bản.
Khả năng hiểu ngôn ngữ bị hạn chế: Trẻ không thể hiểu được những yêu cầu đơn giản hoặc khi gọi tên, trẻ không quay lại nhìn hoặc không thực hiện hành động theo chỉ dẫn. Đây là một dấu hiệu của việc tiếp nhận ngôn ngữ bị suy giảm.
Trẻ nói không rõ, phát âm sai kéo dài: Nếu trẻ phát âm sai lâu dài và khó hiểu, điều này có thể chỉ ra rối loạn phát âm, đặc biệt là khi so với các mốc phát triển ngôn ngữ thông thường.

3. Nguyên nhân gây rối loạn ngôn ngữ

Nguyên nhân gây rối loạn ngôn ngữ có thể xuất phát từ nhiều yếu tố khác nhau, bao gồm bệnh lý, môi trường, và yếu tố di truyền. Dưới đây là một số nguyên nhân phổ biến khiến trẻ gặp khó khăn trong phát triển ngôn ngữ:

Do bệnh lý: Các bệnh lý như tự kỷ, chậm phát triển trí tuệ, tổn thương não, hoặc khiếm thính có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng phát triển ngôn ngữ của trẻ. Những tình trạng này khiến trẻ gặp khó khăn trong việc tiếp nhận và sử dụng ngôn ngữ để giao tiếp.
Do môi trường: Môi trường sống thiếu sự tương tác và giao tiếp có thể cản trở sự phát triển ngôn ngữ của trẻ. Việc trẻ tiếp xúc quá nhiều với thiết bị điện tử như TV, máy tính hay điện thoại, thay vì được trò chuyện và học hỏi từ người lớn, cũng làm chậm lại quá trình học ngôn ngữ của trẻ.
Yếu tố di truyền hoặc biến chứng sinh non, thiếu oxy lúc sinh: Nếu gia đình có tiền sử rối loạn ngôn ngữ, trẻ có thể có nguy cơ cao gặp phải vấn đề này. Ngoài ra, trẻ sinh non hoặc bị thiếu oxy trong quá trình sinh cũng dễ gặp phải các vấn đề về phát triển ngôn ngữ.

4. Khi nào cần đưa trẻ đi đánh giá?

Khi nào cần đưa trẻ đi đánh giá rối loạn ngôn ngữ? Phát hiện sớm là rất quan trọng để có thể can thiệp kịp thời, giúp trẻ phát triển ngôn ngữ tốt hơn. Dưới đây là các mốc tuổi và dấu hiệu cần lưu ý:

Mốc tuổi cần lưu ý: Nếu trẻ không có những kỹ năng ngôn ngữ cơ bản đúng theo độ tuổi, cần đưa trẻ đi đánh giá. Cụ thể, nếu đến 12 tháng tuổi mà trẻ không bập bẹ, 18 tháng tuổi không có từ đơn, hoặc 24 tháng tuổi không nói được hai từ ghép, đó là dấu hiệu cho thấy trẻ có thể gặp vấn đề về phát triển ngôn ngữ.
Cảnh báo khi trẻ không hiểu lời nói, không phản hồi xã hội: Trẻ gặp khó khăn trong việc hiểu lời nói, không quay lại khi gọi tên hoặc không giao tiếp mắt, chỉ tay, là dấu hiệu cho thấy trẻ có thể gặp phải vấn đề trong việc phát triển kỹ năng xã hội và ngôn ngữ.
Vai trò của chuyên gia ngôn ngữ trị liệu và bác sĩ tâm lý nhi: Nếu có các dấu hiệu trên, cha mẹ nên đưa trẻ đến gặp chuyên gia ngôn ngữ trị liệu hoặc bác sĩ tâm lý nhi để được đánh giá kỹ lưỡng. Các chuyên gia này sẽ giúp xác định nguyên nhân và đưa ra các phương pháp điều trị hiệu quả, đặc biệt trong việc hỗ trợ trẻ phát triển kỹ năng vận động tinh và ngôn ngữ.

Khi nào cần đưa trẻ đi đánh giá rối loạn ngôn ngữ?

Phát hiện sớm và can thiệp đúng cách là chìa khóa giúp trẻ rối loạn ngôn ngữ phát triển toàn diện hơn. Cha mẹ hãy đồng hành cùng con bằng sự quan sát tinh tế và tìm đến chuyên gia khi cần. Mỗi bước tiến nhỏ hôm nay sẽ là nền tảng vững chắc cho tương lai của trẻ.

THÔNG TIN LIÊN HỆ:

Fanpage của Dr Thắng

1. Ths. BS Vũ Công Thắng :

https://www.facebook.com/dr.thang.vn?locale=vi_VN

2. Bác sĩ Thắng:

https://www.facebook.com/bsthang.vucong?locale=vi_VN

3. Bác sĩ Vũ Công Thắng:

https://www.facebook.com/profile.php?id=61555877620663&locale=vi_VN

Zalo: 033 809 8222 (không gọi điện vì bác sĩ bận khám sẽ không nghe được)
Địa chỉ phòng khám: phòng khám Đa khoa đại học Phenikaa, địa chỉ tại 167 Hoàng Ngân, Cầu Giấy, Hà Nội.
Thời gian làm việc: sáng 7h30-11h và chiều 14h-16h30 tất cả các ngày trong tuần. Do lịch làm việc của Bác sĩ Thắng không cố định nên nhà mình vui lòng liên hệ trước 1 ngày để có được lịch cụ thể.

Liên hệ đặt lịch khám: 024 2222 6699