Trẻ ho khan, ho gió, sổ mũi: Cha mẹ nên làm gì để con nhanh khỏi?

1. Nguyên nhân gây ho khan, ho gió và sổ mũi

1.1. Nhiễm virus

Virus là nguyên nhân hàng đầu gây ra ho khan, ho gió và sổ mũi ở trẻ em, đặc biệt là các loại virus như rhinovirus, virus hợp bào hô hấp (RSV), hoặc virus cúm. Khi virus xâm nhập vào đường hô hấp, chúng gây viêm niêm mạc mũi và họng, dẫn đến tiết dịch và kích ứng, gây ra sổ mũi và ho khan. Trẻ em dễ bị nhiễm virus khi tiếp xúc với người bệnh, đặc biệt ở những nơi đông đúc như nhà trẻ, trường học hoặc trong gia đình có người đang bị cảm lạnh. Các triệu chứng thường xuất hiện nhanh, trong vòng 1-3 ngày sau khi nhiễm, và có thể kèm theo sốt nhẹ, mệt mỏi hoặc đau họng. Nhiễm virus thường tự giới hạn, nhưng nếu không được chăm sóc đúng cách, có thể dẫn đến biến chứng như viêm tai giữa hoặc viêm phế quản.

Virus là nguyên nhân hàng đầu gây ra ho khan, ho gió và sổ mũi ở trẻ em

1.2. Dị ứng

Dị ứng là một nguyên nhân phổ biến khác gây ho khan và sổ mũi ở trẻ, đặc biệt ở những trẻ có cơ địa nhạy cảm. Các tác nhân gây dị ứng như phấn hoa, lông động vật, bụi nhà, hoặc khói thuốc lá có thể kích thích niêm mạc mũi và họng, dẫn đến ngứa, sổ mũi và ho khan. Không giống như nhiễm virus, dị ứng thường không gây sốt và có thể kéo dài nếu trẻ tiếp tục tiếp xúc với tác nhân gây dị ứng. Ví dụ, trong mùa phấn hoa hoặc khi trẻ chơi với thú cưng, các triệu chứng có thể trở nên nghiêm trọng hơn. Cha mẹ cần lưu ý rằng trẻ bị dị ứng có thể nhạy cảm hơn với các yếu tố môi trường, đòi hỏi phải kiểm soát môi trường sống cẩn thận để giảm triệu chứng.

1.3. Thay đổi thời tiết

Thời tiết thay đổi, đặc biệt là khi chuyển từ nóng sang lạnh hoặc vào mùa khô, có thể gây kích ứng đường hô hấp của trẻ. Không khí lạnh hoặc khô làm khô niêm mạc mũi và họng, dẫn đến ho khan hoặc ho gió. Độ ẩm cao trong mùa mưa cũng có thể tạo điều kiện cho nấm mốc và vi khuẩn phát triển, gây ra sổ mũi và kích ứng. Trẻ em, với đường hô hấp còn nhạy cảm, dễ bị ảnh hưởng bởi những thay đổi này. Ví dụ, khi trời trở lạnh đột ngột, trẻ có thể bị sổ mũi do cơ thể phản ứng để giữ ẩm cho niêm mạc mũi. Việc giữ ấm và duy trì độ ẩm phù hợp trong nhà là cách hiệu quả để giảm thiểu tác động của thời tiết.

1.4. Nhiễm khuẩn

Mặc dù ít phổ biến hơn virus, một số vi khuẩn như Streptococcus pyogenes (gây viêm họng liên cầu khuẩn) hoặc Bordetella pertussis (gây ho gà) có thể dẫn đến ho khan và sổ mũi. Nhiễm khuẩn thường gây ra các triệu chứng nghiêm trọng hơn, như ho dữ dội, đau họng nặng hoặc sốt cao. Viêm amidan hoặc viêm xoang do vi khuẩn cũng có thể gây tiết dịch mũi đặc, có màu vàng hoặc xanh, kèm theo ho khan do kích ứng từ dịch chảy xuống họng. Nhiễm khuẩn thường cần điều trị bằng kháng sinh theo chỉ định của bác sĩ, vì nếu không được xử lý kịp thời, có thể dẫn đến các biến chứng như viêm phổi hoặc viêm tai giữa.

1.5. Các yếu tố khác

Ngoài các nguyên nhân trên, một số yếu tố khác cũng có thể góp phần gây ho khan, ho gió và sổ mũi ở trẻ. Không khí ô nhiễm từ khói xe, bụi công nghiệp hoặc hóa chất gia dụng có thể kích thích đường hô hấp, gây ho và sổ mũi. Hít phải dị vật nhỏ, dù hiếm gặp, cũng có thể gây ho đột ngột và kéo dài nếu không được xử lý. Ngoài ra, trẻ có tiền sử bệnh lý như hen suyễn hoặc viêm mũi dị ứng mãn tính dễ bị kích ứng bởi các yếu tố như mùi hương mạnh, thực phẩm cay hoặc thay đổi áp suất không khí. Việc xác định và loại bỏ các tác nhân này là bước quan trọng để giảm triệu chứng và ngăn ngừa tái phát.

2. Dấu hiệu cần lưu ý

Hầu hết các trường hợp ho khan, ho gió và sổ mũi ở trẻ là lành tính và tự khỏi sau 7-10 ngày. Tuy nhiên, cha mẹ cần đưa trẻ đi khám bác sĩ nếu có các dấu hiệu sau:

Ho kéo dài hơn 2 tuần hoặc ho dữ dội, gây khó thở.
Sổ mũi kèm dịch màu xanh, vàng hoặc có mùi hôi.
Sốt cao trên 38,5°C kéo dài hơn 3 ngày.
Trẻ mệt mỏi, bỏ ăn, thở khò khè hoặc có dấu hiệu mất nước (môi khô, tiểu ít).
Trẻ có tiền sử hen suyễn hoặc các bệnh hô hấp mãn tính.

3. Cách chăm sóc trẻ tại nhà để nhanh khỏi

3.1. Giữ đường hô hấp thông thoáng

Rửa mũi bằng nước muối sinh lý: Sử dụng nước muối sinh lý 0,9% để rửa mũi cho trẻ, giúp làm sạch dịch nhầy và giảm nghẹt mũi. Đối với trẻ nhỏ, dùng ống nhỏ giọt để nhỏ 2-3 giọt vào mỗi bên mũi, sau đó hút nhẹ nhàng bằng dụng cụ hút mũi chuyên dụng.

Cha mẹ nên vệ sinh mũi cho bé thường xuyên giúp làm sạch dịch nhầy và giảm nghẹt mũi

Tăng độ ẩm không khí: Sử dụng máy tạo độ ẩm hoặc đặt một bát nước trong phòng để giữ không khí ẩm, đặc biệt trong mùa khô hoặc khi dùng điều hòa. Điều này giúp giảm kích ứng ở mũi và họng, làm dịu cơn ho.
Giữ ấm cổ họng: Cho trẻ mặc quần áo thoáng khí, giữ ấm vùng cổ, đặc biệt khi thời tiết lạnh. Tránh để quạt hoặc điều hòa thổi trực tiếp vào trẻ.

3.2. Cung cấp đủ nước và dinh dưỡng

Uống đủ nước: Khuyến khích trẻ uống nhiều nước lọc, nước trái cây hoặc cháo loãng để ngăn ngừa mất nước và làm loãng dịch nhầy. Đối với trẻ dưới 6 tháng, tăng cường bú mẹ hoặc bú bình để cung cấp chất lỏng.
Chế độ ăn nhẹ: Cho trẻ ăn các món dễ tiêu như cháo, súp hoặc trái cây mềm (táo nghiền, chuối). Tránh thực phẩm chiên rán hoặc quá ngọt, vì chúng có thể làm tăng tiết đờm.
Bổ sung vitamin C: Các loại trái cây như cam, kiwi hoặc nước ép giàu vitamin C giúp tăng cường hệ miễn dịch, hỗ trợ trẻ hồi phục nhanh hơn.

3.3. Tránh các tác nhân kích ứng

Giữ trẻ tránh xa khói thuốc lá, bụi bẩn hoặc lông động vật.
Vệ sinh nhà cửa thường xuyên, đặc biệt là phòng ngủ của trẻ, để giảm thiểu các tác nhân gây dị ứng.
Hạn chế đưa trẻ đến nơi đông người khi trẻ đang bị bệnh để tránh lây nhiễm thêm các virus khác.

3.4. Nghỉ ngơi đầy đủ

Đảm bảo trẻ được nghỉ ngơi trong môi trường yên tĩnh, thoáng mát. Hạn chế các hoạt động gắng sức để cơ thể tập trung năng lượng cho việc hồi phục. Một giấc ngủ đủ sẽ giúp hệ miễn dịch của trẻ hoạt động hiệu quả hơn, đẩy nhanh quá trình lành bệnh.

Ho khan, ho gió và sổ mũi ở trẻ em là những triệu chứng phổ biến, thường do virus, dị ứng, thay đổi thời tiết hoặc nhiễm khuẩn gây ra. Cha mẹ có thể giúp trẻ nhanh khỏi bằng cách chăm sóc đúng cách tại nhà, bao gồm giữ đường hô hấp thông thoáng, cung cấp đủ nước, làm dịu cơn ho và đảm bảo trẻ nghỉ ngơi đầy đủ. Tuy nhiên, việc theo dõi sát sao các triệu chứng và đưa trẻ đi khám kịp thời khi có dấu hiệu nghiêm trọng là vô cùng quan trọng. Với sự quan tâm và chăm sóc chu đáo, trẻ sẽ sớm hồi phục và trở lại trạng thái khỏe mạnh, vui vẻ.

THÔNG TIN LIÊN HỆ:

Fanpage của Dr Thắng

1. Ths. BS Vũ Công Thắng :

https://www.facebook.com/dr.thang.vn?locale=vi_VN

2. Bác sĩ Thắng:

https://www.facebook.com/bsthang.vucong?locale=vi_VN

3. Bác sĩ Vũ Công Thắng:

https://www.facebook.com/profile.php?id=61555877620663&locale=vi_VN

Zalo: 033 809 8222 (không gọi điện vì bác sĩ bận khám sẽ không nghe được)
Địa chỉ phòng khám: phòng khám Đa khoa đại học Phenikaa, địa chỉ tại 167 Hoàng Ngân, Cầu Giấy, Hà Nội.
Thời gian làm việc: sáng 7h30-11h và chiều 14h-16h30 tất cả các ngày trong tuần. Do lịch làm việc của Bác sĩ Thắng không cố định nên nhà mình vui lòng liên hệ trước 1 ngày để có được lịch cụ thể.
Liên hệ đặt lịch khám: 024 2222 6699