1. Trẻ sơ sinh vừa bú vừa đi ngoài có bình thường không?

Hiện tượng trẻ sơ sinh đi ngoài khi đang bú là một phản xạ hoàn toàn tự nhiên, được gọi là phản xạ dạ dày - đại tràng. Phản xạ này xảy ra khi dạ dày của trẻ được kích thích bởi việc bú sữa, khiến nhu động ruột tăng lên và đẩy phân ra ngoài. Đây là một cơ chế sinh lý phổ biến ở trẻ sơ sinh, đặc biệt trong những tháng đầu đời, khi hệ tiêu hóa của bé còn non yếu và đang phát triển.

• Đặc điểm của phản xạ này: Phản xạ dạ dày - đại tràng thường xảy ra mạnh mẽ hơn ở trẻ sơ sinh so với trẻ lớn hoặc người lớn. Điều này là do hệ thần kinh kiểm soát đường ruột của trẻ chưa hoàn thiện, dẫn đến việc phân bị đẩy ra ngay sau khi dạ dày nhận được kích thích từ sữa.

• Tần suất: Trẻ có thể đi ngoài ngay trong hoặc ngay sau khi bú, và điều này có thể xảy ra vài lần trong ngày, đặc biệt ở trẻ bú mẹ.

Trẻ sơ sinh có thể đi ngoài ngay trong hoặc sau khi bú đặc biệt ở trẻ bú mẹ

Để xác định liệu hiện tượng trẻ vừa bú vừa đi ngoài có bất thường hay không, cha mẹ cần chú ý đến màu sắc, kết cấu, và tần suất của phân:

• Trẻ bú mẹ: Phân thường có màu vàng sáng, hơi lỏng, có thể hơi sệt hoặc có hạt nhỏ, mùi không quá nồng. Trẻ bú mẹ có thể đi ngoài từ 1-10 lần mỗi ngày, tùy thuộc vào từng bé.

• Trẻ bú sữa công thức: Phân thường đặc hơn, màu vàng nâu hoặc nâu nhạt, và có thể có mùi mạnh hơn. Tần suất đi ngoài thường ít hơn, khoảng 1-4 lần mỗi ngày.

• Phân bất thường: Nếu phân của trẻ có máu, màu xanh đậm, trắng, hoặc đen (trừ phân su trong 1-2 ngày đầu đời), hoặc trẻ đi ngoài quá nhiều lần kèm theo các triệu chứng như quấy khóc, bỏ bú, sốt, thì cha mẹ cần đưa bé đến bác sĩ ngay.

2. Khi nào trẻ vừa bú vừa đi ngoài là bất thường?

Mặc dù hiện tượng trẻ sơ sinh vừa bú vừa đi ngoài thường là bình thường, nhưng trong một số trường hợp, nó có thể là dấu hiệu của vấn đề sức khỏe. Dưới đây là một số dấu hiệu cần lưu ý:

2.1. Trẻ đi ngoài quá nhiều lần

Nếu trẻ đi ngoài hơn 10 lần mỗi ngày, phân lỏng như nước, hoặc có mùi hôi bất thường, đây có thể là dấu hiệu của tiêu chảy. Tiêu chảy ở trẻ sơ sinh rất nguy hiểm vì có thể dẫn đến mất nước. Các nguyên nhân phổ biến bao gồm:

• Nhiễm trùng: Virus, vi khuẩn hoặc ký sinh trùng có thể gây tiêu chảy.

• Dị ứng hoặc không dung nạp thực phẩm: Một số trẻ có thể nhạy cảm với thành phần trong sữa mẹ (do chế độ ăn của mẹ) hoặc sữa công thức.

• Rối loạn tiêu hóa: Hệ tiêu hóa non nớt của trẻ có thể phản ứng quá mức với một số yếu tố.

2.2. Phân có máu hoặc chất nhầy

Phân có lẫn máu hoặc chất nhầy có thể là dấu hiệu của các vấn đề như:

• Dị ứng protein sữa bò: Thường gặp ở trẻ bú sữa công thức hoặc trẻ bú mẹ nếu mẹ tiêu thụ nhiều sản phẩm từ sữa.

• Nhiễm trùng đường ruột: Một số loại vi khuẩn hoặc virus có thể gây tổn thương niêm mạc ruột.

• Nứt kẽ hậu môn: Nếu trẻ phải rặn mạnh khi đi ngoài, có thể gây tổn thương ở hậu môn.

2.3. Trẻ quấy khóc, bỏ bú hoặc có dấu hiệu mất nước

Nếu trẻ vừa bú vừa đi ngoài kèm theo các triệu chứng như quấy khóc dữ dội, bỏ bú, mệt mỏi, môi khô, hoặc tiểu ít, đây có thể là dấu hiệu của mất nước hoặc các vấn đề nghiêm trọng khác. Cha mẹ cần đưa trẻ đến bác sĩ ngay lập tức.

3. Cách xử lý khi trẻ sơ sinh vừa bú vừa đi ngoài

Việc đầu tiên cha mẹ cần làm khi trẻ sơ sinh vừa bú vừa đi ngoài là theo dõi kỹ lưỡng tần suất và đặc điểm của phân. Hãy ghi lại số lần trẻ đi ngoài mỗi ngày, màu sắc, kết cấu (lỏng, sệt, hay đặc), và mùi của phân. Nếu phân có màu vàng sáng, hơi lỏng, hoặc có hạt nhỏ (đối với trẻ bú mẹ), và trẻ vẫn bú tốt, tăng cân đều, thì đây thường là dấu hiệu bình thường. Tuy nhiên, nếu phân có màu bất thường như xanh đậm, trắng, đen (không phải phân su), hoặc có máu, chất nhầy, kèm theo tần suất đi ngoài quá nhiều (hơn 10 lần/ngày), cha mẹ nên liên hệ bác sĩ để được tư vấn. Việc ghi chép chi tiết sẽ giúp bác sĩ đánh giá tình trạng của trẻ chính xác hơn.

Tư thế bú và cách trẻ ngậm vú hoặc bình sữa đóng vai trò quan trọng trong việc giảm thiểu các vấn đề tiêu hóa. Cha mẹ cần đảm bảo trẻ ngậm đúng khớp vú hoặc núm vú của bình sữa để tránh nuốt quá nhiều không khí, vì điều này có thể gây đầy hơi, kích thích nhu động ruột và khiến trẻ đi ngoài ngay khi bú. Ngoài ra, không nên ép trẻ bú quá nhiều sữa trong một lần, vì lượng sữa quá lớn có thể gây áp lực lên dạ dày, làm tăng phản xạ dạ dày - đại tràng. Hãy để trẻ bú theo nhu cầu, với lượng sữa phù hợp, và nghỉ ngơi giữa các lần bú nếu cần thiết để hệ tiêu hóa của bé hoạt động hiệu quả hơn.

Đối với trẻ bú mẹ, chế độ ăn của mẹ có thể ảnh hưởng trực tiếp đến hệ tiêu hóa của bé. Một số thực phẩm như sữa bò, thực phẩm chứa caffeine (cà phê, trà), hoặc đồ ăn cay có thể khiến trẻ đi ngoài nhiều hơn hoặc có phân bất thường. Nếu nghi ngờ thực phẩm nào đó là nguyên nhân, mẹ nên thử loại bỏ từng loại thực phẩm khỏi chế độ ăn trong khoảng 1-2 tuần và quan sát sự thay đổi trong phân của trẻ. 

Mẹ nên hạn chế thực phẩm chứa caffeine hoặc đồ ăn cay để tránh trẻ đi ngoài nhiều hơn hoặc phân bất thường

Trẻ sơ sinh đi ngoài nhiều lần trong ngày, đặc biệt khi vừa bú vừa đi ngoài, có thể khiến vùng da quanh hậu môn bị kích ứng hoặc hăm tã. Để tránh tình trạng này, cha mẹ cần thay tã thường xuyên, tốt nhất là ngay sau khi trẻ đi ngoài. Sử dụng nước ấm và khăn mềm để làm sạch vùng kín của bé, tránh dùng khăn ướt chứa cồn hoặc hương liệu vì có thể gây kích ứng. Sau khi lau sạch, hãy thoa một lớp kem chống hăm chứa kẽm oxit để bảo vệ da. Đảm bảo vùng da của trẻ luôn khô thoáng bằng cách chọn tã có độ thấm hút tốt và thay tã định kỳ, ngay cả khi tã chưa đầy.

Tình trạng trẻ sơ sinh vừa bú vừa đi ngoài thường là một phản xạ tự nhiên và không đáng lo ngại, đặc biệt trong những tháng đầu đời. Tuy nhiên, cha mẹ cần chú ý đến tần suất, đặc điểm của phân, và các dấu hiệu đi kèm để xác định xem có điều gì bất thường hay không. Nếu có bất kỳ nghi ngờ nào, đừng ngần ngại tham khảo ý kiến bác sĩ. Việc chăm sóc trẻ sơ sinh đòi hỏi sự kiên nhẫn và quan sát tỉ mỉ, nhưng với tình yêu thương và kiến thức đúng đắn, các bậc cha mẹ sẽ giúp bé yêu phát triển khỏe mạnh.

THÔNG TIN LIÊN HỆ:

• Fanpage của Dr Thắng

1. Ths. BS Vũ Công Thắng :

https://www.facebook.com/dr.thang.vn?locale=vi_VN

2. Bác sĩ Thắng: 

https://www.facebook.com/bsthang.vucong?locale=vi_VN

3. Bác sĩ Vũ Công Thắng: 

https://www.facebook.com/profile.php?id=61555877620663&locale=vi_VN

• Zalo: 033 809 8222 (không gọi điện vì bác sĩ bận khám sẽ không nghe được)
• Địa chỉ phòng khám: phòng khám Đa khoa đại học Phenikaa, địa chỉ tại 167 Hoàng Ngân, Cầu Giấy, Hà Nội. 
• Thời gian làm việc: sáng 7h30-11h và chiều 14h-16h30 tất cả các ngày trong tuần. Do lịch làm việc của Bác sĩ Thắng không cố định nên nhà mình vui lòng liên hệ trước 1 ngày để có được lịch cụ thể.
• Liên hệ đặt lịch khám: 024 2222 6699