1. Viêm mũi họng cấp và 3 giai đoạn diễn tiến?

Viêm mũi họng cấp là tình trạng viêm nhiễm cấp tính ở niêm mạc mũi và họng, thường do virus (như rhinovirus, adenovirus) hoặc vi khuẩn (như liên cầu khuẩn) gây ra. Bệnh thường xuất hiện ở trẻ nhỏ vào mùa lạnh hoặc khi thời tiết thay đổi đột ngột. Triệu chứng bao gồm nghẹt mũi, chảy nước mũi, đau họng, ho, và đôi khi sốt. Nếu không được chăm sóc đúng cách, bệnh có thể tiến triển nặng hơn hoặc gây biến chứng như viêm tai giữa, viêm phế quản, hoặc viêm phổi.

Viêm mũi họng cấp là tình trạng viêm nhiễm cấp tính ở niêm mạc mũi và họng của trẻ

Viêm mũi họng cấp ở trẻ thường diễn tiến qua ba giai đoạn chính, mỗi giai đoạn có các triệu chứng đặc trưng. Hiểu rõ các giai đoạn này giúp mẹ nhận biết tình trạng của bé và có cách xử lý phù hợp.

Giai đoạn 1: Khởi phát (1-2 ngày đầu)

Giai đoạn khởi phát là thời điểm virus hoặc vi khuẩn bắt đầu tấn công niêm mạc mũi và họng. Đây là giai đoạn bệnh nhẹ, nhưng các triệu chứng bắt đầu xuất hiện:

• Triệu chứng: Bé có thể bị nghẹt mũi nhẹ, chảy nước mũi trong, hắt hơi liên tục, và cảm thấy khó chịu. Một số bé có thể sốt nhẹ (37,5-38°C), quấy khóc, hoặc bú kém. Ở trẻ lớn hơn, bé có thể than đau rát họng khi nuốt.

• Thời gian: Giai đoạn này thường kéo dài từ 1-2 ngày, tùy thuộc vào sức đề kháng của bé.

• Nguy cơ: Nếu không được chăm sóc đúng cách, bệnh có thể tiến triển nhanh sang giai đoạn tiếp theo.

Giai đoạn 2: Toàn phát (3-5 ngày)

Giai đoạn toàn phát là thời điểm bệnh đạt đỉnh, với các triệu chứng rõ rệt hơn:

• Triệu chứng: Nước mũi chuyển từ trong sang đục, màu vàng hoặc xanh do bạch cầu tấn công tác nhân gây bệnh. Bé có thể bị ho (ho khan hoặc ho có đờm), sốt cao hơn (38-39°C), và đau họng rõ rệt. Một số bé bị khàn tiếng, mệt mỏi, hoặc bỏ bú. Nghẹt mũi nặng có thể khiến bé khó thở, đặc biệt khi bú hoặc ngủ.

• Thời gian: Giai đoạn này kéo dài từ 3-5 ngày, là giai đoạn bé khó chịu nhất.

• Nguy cơ: Nếu không kiểm soát tốt, bệnh có thể gây biến chứng như viêm tai giữa (do dịch mũi chảy ngược vào tai), viêm xoang, hoặc nhiễm trùng lan xuống đường hô hấp dưới.

Giai đoạn 3: Hồi phục (5-10 ngày)

Giai đoạn hồi phục là khi cơ thể bé bắt đầu chiến thắng tác nhân gây bệnh, triệu chứng dần giảm:

• Triệu chứng: Sốt giảm hoặc hết hẳn, nước mũi ít dần và trở lại màu trong, ho giảm tần suất. Bé bắt đầu ăn uống, ngủ nghỉ tốt hơn và trở lại trạng thái vui vẻ. Tuy nhiên, một số bé vẫn có thể ho nhẹ hoặc nghẹt mũi kéo dài.

• Thời gian: Giai đoạn này thường kéo dài từ 5-10 ngày, tùy thuộc vào khả năng phục hồi của bé.

• Nguy cơ: Nếu bé không được chăm sóc kỹ, bệnh có thể tái phát hoặc kéo dài, đặc biệt ở trẻ có sức đề kháng yếu.

2. Cách mẹ chăm bé đúng cách khi bị viêm mũi họng cấp

• Theo dõi triệu chứng và giữ vệ sinh mũi cho bé

Việc quan sát và theo dõi các triệu chứng của bé là bước đầu tiên quan trọng khi bé bị viêm mũi họng cấp. Mẹ nên ghi lại các dấu hiệu như nhiệt độ cơ thể, tần suất ho, màu sắc và đặc điểm của nước mũi để có thể cung cấp thông tin chính xác cho bác sĩ nếu cần. 

Để giảm nghẹt mũi, mẹ có thể sử dụng nước muối sinh lý 0,9% để nhỏ hoặc rửa mũi cho bé, giúp làm sạch dịch nhầy và thông thoáng đường thở. Với trẻ sơ sinh, nhỏ 1-2 giọt nước muối mỗi bên mũi trước khi cho bú hoặc ngủ sẽ giúp bé dễ chịu hơn. Nếu cần hút mũi, mẹ nên dùng dụng cụ hút mũi chuyên dụng và thao tác nhẹ nhàng để tránh làm tổn thương niêm mạc mũi.

Cha mẹ có thể nhỏ nước mũi để rửa và hút mũi giúp bé dễ thở hơn

Ngoài ra, giữ không khí trong phòng sạch sẽ và đủ độ ẩm bằng máy tạo độ ẩm hoặc đặt một bát nước trong phòng sẽ hỗ trợ bé thở dễ dàng hơn, đặc biệt trong giai đoạn nghẹt mũi nặng.

• Hỗ trợ bé ăn uống và nghỉ ngơi đầy đủ

Khi bị viêm mũi họng cấp, bé có thể bỏ bú hoặc ăn kém do cảm giác khó chịu, đặc biệt trong giai đoạn toàn phát. Mẹ nên chia nhỏ các bữa ăn hoặc lần bú để bé dễ hấp thụ hơn, tránh ép bé ăn quá nhiều trong một lần vì có thể gây khó chịu thêm. 

Đối với trẻ sơ sinh, mẹ cần duy trì việc cho bú thường xuyên để đảm bảo bé không bị mất nước và vẫn nhận đủ dinh dưỡng. Với trẻ lớn hơn, mẹ có thể bổ sung nước lọc hoặc nước trái cây giàu vitamin C (như nước cam, táo) để tăng cường sức đề kháng, nhưng cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi cho bé uống. 

Bên cạnh đó, mẹ nên tạo không gian yên tĩnh, thoải mái để bé được nghỉ ngơi và ngủ đủ giấc. Giấc ngủ đóng vai trò quan trọng trong việc giúp cơ thể bé phục hồi nhanh chóng và giảm các triệu chứng khó chịu.

• Kiểm soát sốt và giảm đau họng

Sốt và đau họng là những triệu chứng phổ biến trong giai đoạn toàn phát của viêm mũi họng cấp. Nếu bé sốt cao (trên 38,5°C), mẹ có thể sử dụng paracetamol liều dành cho trẻ em theo chỉ định của bác sĩ để hạ sốt và giảm đau. Ngoài ra, lau người bé bằng khăn ấm (tránh dùng nước lạnh hoặc cồn) sẽ giúp giảm nhiệt độ cơ thể một cách an toàn. Để làm dịu cổ họng, mẹ có thể cho trẻ lớn hơn uống nước ấm hoặc trà thảo mộc nhẹ (như trà hoa cúc, nếu được bác sĩ cho phép). 

• Tăng cường sức đề kháng cho bé

Để hỗ trợ bé nhanh chóng vượt qua viêm mũi họng cấp và phòng ngừa tái phát, mẹ cần chú ý tăng cường sức đề kháng cho bé. Đảm bảo bé nhận đủ dinh dưỡng qua sữa mẹ hoặc các thực phẩm giàu vitamin A, C, và kẽm, chẳng hạn như rau xanh, trái cây (với trẻ đã ăn dặm).

Hạn chế để bé tiếp xúc với người đang bị cảm cúm hoặc các bệnh hô hấp khác để tránh lây nhiễm thêm. Ngoài ra, mẹ cũng cần đảm bảo vệ sinh cá nhân cho bé, như rửa tay trước khi bế bé hoặc chuẩn bị thức ăn, để giảm nguy cơ nhiễm trùng.

Viêm mũi họng cấp ở trẻ nhỏ là một bệnh lý phổ biến, nhưng với sự chăm sóc đúng cách, bé có thể nhanh chóng hồi phục mà không gặp biến chứng. Hiểu rõ ba giai đoạn diễn tiến—khởi phát, toàn phát, và hồi phục—giúp mẹ chủ động theo dõi và xử lý triệu chứng của bé. Bằng cách giữ vệ sinh, hỗ trợ bé ăn uống, nghỉ ngơi, và tham khảo ý kiến bác sĩ khi cần, mẹ sẽ giúp bé vượt qua bệnh một cách an toàn. Với tình yêu thương và sự chăm sóc tỉ mỉ, bé yêu sẽ sớm khỏe mạnh và vui vẻ trở lại.

THÔNG TIN LIÊN HỆ:

• Fanpage của Dr Thắng

1. Ths. BS Vũ Công Thắng :

https://www.facebook.com/dr.thang.vn?locale=vi_VN

2. Bác sĩ Thắng: 

https://www.facebook.com/bsthang.vucong?locale=vi_VN

3. Bác sĩ Vũ Công Thắng: 

https://www.facebook.com/profile.php?id=61555877620663&locale=vi_VN

• Zalo: 033 809 8222 (không gọi điện vì bác sĩ bận khám sẽ không nghe được)
• Địa chỉ phòng khám: phòng khám Đa khoa đại học Phenikaa, địa chỉ tại 167 Hoàng Ngân, Cầu Giấy, Hà Nội. 
• Thời gian làm việc: sáng 7h30-11h và chiều 14h-16h30 tất cả các ngày trong tuần. Do lịch làm việc của Bác sĩ Thắng không cố định nên nhà mình vui lòng liên hệ trước 1 ngày để có được lịch cụ thể.
• Liên hệ đặt lịch khám: 024 2222 6699