Viêm phế quản ở trẻ: Dấu hiệu nhận biết & cách điều trị hiệu quả

1. Viêm phế quản ở trẻ là bệnh gì

Viêm phế quản là tình trạng viêm nhiễm ở niêm mạc của các ống phế quản – hệ thống ống dẫn khí từ khí quản đến phổi. Ở trẻ em, bệnh thường xuất hiện do hệ miễn dịch còn yếu, đường hô hấp chưa phát triển hoàn thiện, dễ bị tấn công bởi vi khuẩn, virus hoặc các yếu tố môi trường.

Viêm phế quản ở trẻ nhỏ

Phân loại viêm phế quản:

Viêm phế quản cấp tính: Thường kéo dài dưới 3 tuần, chủ yếu do virus gây ra và có thể tự khỏi nếu được chăm sóc tốt.
Viêm phế quản mạn tính: Hiếm gặp ở trẻ em, thường liên quan đến các bệnh lý nền như hen suyễn hoặc tiếp xúc lâu dài với khói bụi.

Bệnh thường xuất hiện ở trẻ dưới 5 tuổi, đặc biệt là trẻ sơ sinh và trẻ mẫu giáo, do sức đề kháng yếu và thói quen tiếp xúc gần với bạn bè trong môi trường đông đúc như nhà trẻ, trường học. Hiểu rõ bản chất của bệnh sẽ giúp cha mẹ chủ động hơn trong việc phòng ngừa và điều trị.

2. Dấu hiệu nhận biết bệnh viêm phế quản ở trẻ

Triệu chứng ban đầu:

Ho: Đây là dấu hiệu đầu tiên và phổ biến nhất. Ban đầu, trẻ có thể ho khan, sau đó chuyển sang ho có đờm (đờm màu trắng, vàng hoặc xanh tùy mức độ nhiễm trùng).
Sổ mũi, nghẹt mũi: Trẻ thường bị chảy nước mũi trong hoặc đục, kèm theo nghẹt mũi nhẹ.
Sốt: Sốt nhẹ (37,5-38,5°C) là triệu chứng thường gặp, nhưng một số trẻ có thể sốt cao hơn nếu nhiễm trùng nặng.

Triệu chứng tiến triển:

Khó thở, thở khò khè: Khi phế quản bị viêm, đường thở bị thu hẹp, trẻ có thể phát ra tiếng khò khè hoặc thở nặng nhọc, nhất là khi nằm.
Mệt mỏi, biếng ăn: Trẻ thường uể oải, ít bú hoặc bỏ bữa do cảm giác khó chịu trong cơ thể.
Đau tức ngực: Một số trẻ lớn hơn có thể kêu đau hoặc khó chịu ở vùng ngực khi ho nhiều.

Dấu hiệu cảnh báo nguy hiểm:

Thở nhanh, co rút lồng ngực (thấy rõ khi trẻ hít vào, vùng xương sườn bị lõm xuống).
Môi và đầu ngón tay tím tái do thiếu oxy.
Sốt cao kéo dài trên 39°C không đáp ứng với thuốc hạ sốt.
Trẻ lờ đờ, ngủ li bì hoặc khó đánh thức.

3. Hướng dẫn chăm sóc trẻ bị viêm phế quản

3.1. Chăm sóc cơ bản tại nhà

- Giữ ấm: Khi trẻ bị viêm phế quản, việc giữ ấm cơ thể là rất quan trọng. Cha mẹ nên cho trẻ mặc quần áo thoải mái, giữ ấm vùng cổ và ngực, nhưng tránh ủ quá kín gây bí thở. Điều này giúp trẻ cảm thấy dễ chịu và giảm kích ứng đường hô hấp.

- Vệ sinh mũi họng đúng cách: Dùng nước muối sinh lý 0,9% để nhỏ hoặc rửa mũi cho trẻ, giúp làm sạch chất nhầy và thông thoáng đường thở. Đối với trẻ nhỏ dưới 2 tuổi, có thể dùng máy hút mũi nếu đờm quá nhiều. Việc này hỗ trợ trẻ thở dễ dàng hơn và giảm ho.

Vệ sinh mũi họng giúp bé thông thoáng đường thở

- Duy trì độ ẩm không khí: Không khí khô có thể làm nặng thêm tình trạng viêm phế quản. Bạn có thể sử dụng máy tạo độ ẩm hoặc đặt một bát nước trong phòng để tăng độ ẩm. Điều này giúp làm loãng đờm và giảm cảm giác khó chịu khi trẻ thở.

- Chế độ ăn uống phù hợp: Hãy chia nhỏ bữa ăn thành nhiều lần trong ngày để trẻ dễ tiêu hóa. Ưu tiên các món mềm như cháo, súp gà hoặc nước ép giàu vitamin C (cam, chanh) để tăng sức đề kháng. Tránh đồ ăn lạnh, cay hoặc nhiều dầu mỡ vì chúng có thể kích thích ho.

- Sử dụng thuốc theo chỉ định: Nếu trẻ sốt trên 38,5°C, cha mẹ có thể dùng paracetamol hoặc ibuprofen, tuân thủ liều lượng theo cân nặng. Thuốc long đờm như acetylcysteine hoặc thuốc giãn phế quản (dạng khí dung) chỉ nên dùng khi có chỉ định của bác sĩ. Không tự ý cho trẻ uống kháng sinh trừ khi được xác định nhiễm khuẩn.

3.2. Theo dõi và đưa trẻ đến bác sĩ kịp thời

Nếu triệu chứng không cải thiện sau 5-7 ngày, hoặc trẻ ho nhiều, đờm có máu, khó thở nặng, hãy đưa bé đến bệnh viện ngay. Các dấu hiệu nguy hiểm như tím tái, thở nhanh cần được xử lý khẩn cấp để tránh biến chứng.

Viêm phế quản ở trẻ là bệnh lý phổ biến nhưng hoàn toàn có thể kiểm soát được nếu cha mẹ nhận biết sớm và áp dụng các biện pháp chăm sóc đúng cách. Việc kết hợp giữa điều trị tại nhà và tham khảo ý kiến bác sĩ khi cần thiết sẽ giúp trẻ nhanh chóng hồi phục, tránh các biến chứng không mong muốn. Hãy luôn chú ý đến sức khỏe hô hấp của bé, đặc biệt trong những thời điểm giao mùa, để đảm bảo trẻ phát triển khỏe mạnh.

THÔNG TIN LIÊN HỆ:

Fanpage của Dr Thắng

1. Ths. BS Vũ Công Thắng :

https://www.facebook.com/dr.thang.vn?locale=vi_VN

2. Bác sĩ Thắng:

https://www.facebook.com/bsthang.vucong?locale=vi_VN

3. Bác sĩ Vũ Công Thắng:

https://www.facebook.com/profile.php?id=61555877620663&locale=vi_VN

Zalo: 033 809 8222 (không gọi điện vì bác sĩ bận khám sẽ không nghe được)
Địa chỉ phòng khám: phòng khám Đa khoa đại học Phenikaa, địa chỉ tại 167 Hoàng Ngân, Cầu Giấy, Hà Nội.
Thời gian làm việc: sáng 7h30-11h và chiều 14h-16h30 tất cả các ngày trong tuần. Do lịch làm việc của Bác sĩ Thắng không cố định nên nhà mình vui lòng liên hệ trước 1 ngày để có được lịch cụ thể.
Liên hệ đặt lịch khám: 024 2222 6699