1. Viêm tai giữa có mủ ở trẻ em là gì?

Viêm tai giữa có mủ xảy ra khi tai giữa – khu vực phía sau màng nhĩ – bị viêm và tích tụ dịch mủ do nhiễm khuẩn hoặc virus. Tình trạng này thường xuất hiện sau các bệnh lý đường hô hấp như cảm lạnh, viêm họng hoặc viêm xoang. Ở trẻ em, ống Eustachian (ống nối tai giữa với họng) ngắn và nằm ngang hơn so với người lớn, khiến dịch dễ bị ứ đọng và vi khuẩn dễ phát triển, dẫn đến viêm.

Viêm tai giữa có mủ nếu không được điều trị kịp thời có thể gây ra biến chứng nghiêm trọng

Viêm tai giữa có mủ có thể là cấp tính (xuất hiện đột ngột và kéo dài ngắn) hoặc mạn tính (kéo dài và tái phát nhiều lần). Nếu không được điều trị đúng cách, bệnh có thể gây biến chứng nghiêm trọng như thủng màng nhĩ, giảm thính lực hoặc lây lan nhiễm trùng sang các khu vực lân cận.

2. Nguyên nhân gây viêm tai giữa có mủ

Nhiễm trùng đường hô hấp là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây viêm tai giữa có mủ. Các bệnh như cảm lạnh, viêm họng hoặc viêm xoang thường làm tăng nguy cơ viêm tai. Virus hoặc vi khuẩn từ mũi và họng có thể di chuyển qua ống Eustachian vào tai giữa, gây viêm và dẫn đến sự tích tụ mủ. Trẻ em dễ bị ảnh hưởng hơn do hệ miễn dịch chưa phát triển hoàn thiện.

Dị ứng cũng có thể góp phần gây viêm tai giữa ở trẻ. Các tác nhân như phấn hoa, bụi, lông động vật hoặc thực phẩm có thể gây viêm niêm mạc mũi và họng, dẫn đến tắc nghẽn ống Eustachian. Khi ống này bị tắc, dịch trong tai giữa không thoát ra được, tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển và gây viêm có mủ.

Cấu trúc tai chưa hoàn thiện ở trẻ nhỏ là một yếu tố quan trọng. Ống Eustachian ở trẻ em ngắn, hẹp và nằm ngang hơn so với người lớn, khiến dịch dễ bị ứ đọng. Điều này làm tăng khả năng vi khuẩn hoặc virus xâm nhập và gây nhiễm trùng, dẫn đến viêm tai giữa có mủ, đặc biệt ở trẻ dưới 3 tuổi.

Yếu tố môi trường cũng đóng vai trò trong việc gây viêm tai giữa. Trẻ tiếp xúc với khói thuốc lá, không khí ô nhiễm hoặc sống trong môi trường đông đúc, thiếu vệ sinh có nguy cơ nhiễm trùng tai cao hơn. Ngoài ra, việc cho trẻ bú bình khi nằm ngửa có thể khiến sữa hoặc dịch trào ngược qua ống Eustachian vào tai giữa, gây viêm.

Hệ miễn dịch yếu ở trẻ em, đặc biệt là trẻ dưới 3 tuổi, làm tăng nguy cơ nhiễm trùng. Trẻ thường xuyên đi nhà trẻ hoặc tiếp xúc với nhiều trẻ khác dễ bị lây nhiễm virus và vi khuẩn gây viêm đường hô hấp, từ đó dẫn đến viêm tai giữa. Hệ miễn dịch chưa phát triển hoàn thiện khiến trẻ khó chống lại các tác nhân gây bệnh này.

3. Dấu hiệu nhận biết sớm viêm tai giữa có mủ

Nhận biết sớm các dấu hiệu của viêm tai giữa có mủ là yếu tố then chốt để điều trị kịp thời. Cha mẹ nên chú ý đến các triệu chứng sau:

• Đau tai: Trẻ có thể than phiền đau tai hoặc thể hiện sự khó chịu bằng cách kéo tai, xoa tai hoặc khóc nhiều, đặc biệt vào ban đêm. Trẻ nhỏ chưa biết nói có thể quấy khóc dữ dội hoặc khó ngủ.

• Sốt: Sốt nhẹ đến cao (thường từ 38°C trở lên) là dấu hiệu phổ biến khi tai giữa bị nhiễm trùng. Sốt có thể đi kèm với mệt mỏi hoặc cáu kỉnh.

• Chảy dịch từ tai: Nếu màng nhĩ bị thủng, mủ hoặc dịch có thể chảy ra từ tai. Dịch có thể màu vàng, trắng hoặc có lẫn máu, kèm theo mùi hôi.

• Giảm thính lực: Trẻ có thể không phản ứng với âm thanh, nghe kém hoặc thường xuyên yêu cầu lặp lại lời nói. Điều này xảy ra do dịch mủ làm cản trở sự truyền âm thanh trong tai giữa.

• Các triệu chứng khác: Trẻ có thể gặp các triệu chứng như khó chịu khi ăn, nôn mửa, tiêu chảy hoặc mất cân bằng do áp lực trong tai. Trẻ lớn hơn có thể than phiền về cảm giác đầy tai hoặc ù tai.

4. Cách xử lý đúng cách khi trẻ bị viêm tai giữa có mủ

Khi trẻ có dấu hiệu viêm tai giữa có mủ, cha mẹ cần xử lý đúng cách để giảm triệu chứng và ngăn ngừa biến chứng. Dưới đây là các biện pháp cụ thể:

Việc đầu tiên và quan trọng nhất là đưa trẻ đến bác sĩ tai mũi họng để được chẩn đoán chính xác. Bác sĩ có thể sử dụng ống soi tai để kiểm tra màng nhĩ và xác định mức độ viêm. Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể kê đơn thuốc kháng sinh nếu nhiễm trùng do vi khuẩn, hoặc thuốc giảm đau như paracetamol để giảm sốt và đau tai. Cha mẹ tuyệt đối không tự ý mua kháng sinh cho trẻ mà không có chỉ định của bác sĩ.

Nếu nghi ngờ viêm tai giữa có mủ cha mẹ nên đưa bé đi khám để được chẩn đoán chính xác

Nếu có dịch chảy ra từ tai, cha mẹ cần lau sạch nhẹ nhàng bằng khăn mềm và sạch. Không nên dùng tăm bông hoặc vật cứng để làm sạch sâu trong tai, vì điều này có thể gây tổn thương màng nhĩ. Giữ tai trẻ khô ráo và tránh để nước vào tai khi tắm.

Để giảm đau và sốt, cha mẹ có thể cho trẻ uống paracetamol hoặc ibuprofen theo liều lượng bác sĩ hướng dẫn. Ngoài ra, chườm ấm quanh tai (không quá nóng) trong 10-15 phút có thể giúp trẻ cảm thấy dễ chịu hơn. Đảm bảo trẻ nghỉ ngơi đầy đủ để cơ thể phục hồi.

Cung cấp cho trẻ chế độ ăn uống lành mạnh, giàu vitamin C (có trong cam, kiwi) và kẽm (có trong thịt, hạt) để tăng cường hệ miễn dịch. Đảm bảo trẻ uống đủ nước để làm loãng dịch nhầy, giúp ống Eustachian thông thoáng hơn. Tránh cho trẻ ăn thực phẩm dễ gây dị ứng nếu nghi ngờ dị ứng là nguyên nhân.

Cha mẹ cần theo dõi sát sao tình trạng của trẻ. Nếu trẻ tiếp tục sốt cao, đau tai nghiêm trọng hoặc có dấu hiệu giảm thính lực kéo dài sau khi điều trị, hãy đưa trẻ tái khám ngay. Các biến chứng như thủng màng nhĩ, viêm xương chũm hoặc mất thính lực vĩnh viễn cần được xử lý kịp thời.

Viêm tai giữa có mủ ở trẻ em là một bệnh lý phổ biến nhưng có thể gây biến chứng nếu không được xử lý đúng cách. Nhận biết sớm các dấu hiệu như đau tai, sốt, chảy dịch hoặc giảm thính lực là rất quan trọng để can thiệp kịp thời. Cha mẹ cần đưa trẻ đi khám bác sĩ, giữ vệ sinh tai đúng cách và áp dụng các biện pháp tại nhà để giảm triệu chứng. Đồng thời, việc phòng ngừa thông qua vệ sinh, tiêm phòng và chế độ dinh dưỡng hợp lý sẽ giúp bảo vệ trẻ khỏi nguy cơ tái phát. Chăm sóc trẻ cẩn thận không chỉ giúp khắc phục viêm tai giữa mà còn đảm bảo sự phát triển khỏe mạnh và toàn diện cho bé.

THÔNG TIN LIÊN HỆ:

• Fanpage của Dr Thắng

1. Ths. BS Vũ Công Thắng :

https://www.facebook.com/dr.thang.vn?locale=vi_VN

2. Bác sĩ Thắng: 

https://www.facebook.com/bsthang.vucong?locale=vi_VN

3. Bác sĩ Vũ Công Thắng: 

https://www.facebook.com/profile.php?id=61555877620663&locale=vi_VN

• Zalo: 033 809 8222 (không gọi điện vì bác sĩ bận khám sẽ không nghe được)
• Địa chỉ phòng khám: phòng khám Đa khoa đại học Phenikaa, địa chỉ tại 167 Hoàng Ngân, Cầu Giấy, Hà Nội. 
• Thời gian làm việc: sáng 7h30-11h và chiều 14h-16h30 tất cả các ngày trong tuần. Do lịch làm việc của Bác sĩ Thắng không cố định nên nhà mình vui lòng liên hệ trước 1 ngày để có được lịch cụ thể.
• Liên hệ đặt lịch khám: 024 2222 6699