Viêm vú sau sinh: Dấu hiệu nhận biết và cách xử lý hiệu quả tại nhà

1. Tình trạng viêm vú sau sinh là như thế nào

Viêm vú sau sinh (hay còn gọi là viêm tuyến vú) là tình trạng viêm nhiễm ở mô vú, thường xảy ra ở phụ nữ đang cho con bú, đặc biệt trong 6–12 tuần đầu sau sinh. Tình trạng này có thể do hai nguyên nhân chính: tắc tia sữa hoặc nhiễm khuẩn.

Nguyên nhân gây viêm vú

Tắc tia sữa: Khi sữa không được tiết ra hoàn toàn, ví dụ do bé bú không đủ, mẹ vắt sữa không đều, hoặc ngực bị chèn ép (do áo lót quá chật), sữa có thể ứ đọng trong các ống dẫn sữa, gây viêm.
Nhiễm khuẩn: Vi khuẩn, thường là Staphylococcus aureus, xâm nhập vào mô vú qua các vết nứt ở núm vú hoặc từ miệng bé trong lúc bú. Điều này dẫn đến viêm nhiễm và đôi khi hình thành áp-xe vú nếu không được

2. Dấu hiệu nhận biết mẹ bỉm bị viêm vú

Việc nhận biết các dấu hiệu viêm vú sau sinh giúp mẹ bỉm kịp thời xử lý trước khi tình trạng trở nên nghiêm trọng. Dưới đây là các triệu chứng phổ biến:

Dấu hiệu tại vú

Đau và sưng: Vú bị đau, sưng đỏ, đặc biệt ở một vùng nhất định. Cảm giác đau có thể tăng khi chạm vào hoặc khi bé bú.

Mẹ bỉm bị viêm vú có thể khiến cho vú đau và sưng đỏ

Cứng hoặc cục u: Một hoặc nhiều vùng trên vú có cảm giác cứng, căng tức do sữa ứ đọng hoặc mô bị viêm.
Nóng rát: Vùng vú bị viêm có thể nóng hơn so với các vùng khác trên cơ thể.
Nứt núm vú: Núm vú có thể bị nứt, rỉ máu hoặc tiết dịch bất thường (mủ trong trường hợp nhiễm khuẩn nặng).

Dấu hiệu toàn thân

Sốt và ớn lạnh: Mẹ có thể bị sốt (thường trên 38°C), cảm giác ớn lạnh giống như bị cảm cúm.
Mệt mỏi, đau nhức cơ thể: Cảm giác kiệt sức, đau cơ, tương tự triệu chứng cúm.
Sưng hạch lympho: Hạch ở nách hoặc vùng cổ có thể sưng và đau khi chạm vào.

3. Cách xử lý hiệu quả tình trạng viêm vú sau sinh tại nhà

Cho con bú thường xuyên và đúng cách là bước quan trọng nhất để xử lý viêm vú. Mẹ nên tăng tần suất cho bé bú, lý tưởng là 2–3 giờ một lần, để làm thông thoáng các ống dẫn sữa. Khi bắt đầu, hãy cho bé bú ở bên vú bị viêm trước, vì lúc này bé thường bú mạnh hơn, giúp làm trống vú hiệu quả. Đảm bảo tư thế bú đúng, với miệng bé ngậm trọn quầng vú để tránh làm tổn thương núm vú thêm. Nếu bé không bú hết sữa, mẹ có thể sử dụng máy hút sữa hoặc vắt tay để loại bỏ sữa ứ đọng, ngăn ngừa tắc tia sữa.

Việc sử dụng chườm nóng và massage nhẹ nhàng cũng rất hiệu quả trong việc giảm viêm và thông tia sữa. Trước khi cho bé bú, mẹ nên chườm khăn ấm hoặc túi chườm lên vùng vú bị viêm trong 10–15 phút để kích thích dòng sữa chảy và làm mềm các khu vực cứng. Trong lúc cho bú hoặc vắt sữa, mẹ có thể massage nhẹ từ vùng cứng về phía núm vú để hỗ trợ thông tia sữa. Sau khi bú xong, nếu vú vẫn sưng đau, mẹ có thể chườm lạnh trong 10 phút để giảm viêm và cảm giác khó chịu.

Nghỉ ngơi và bổ sung dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong việc cải thiện tình trạng viêm vú. Mẹ cần tranh thủ nghỉ ngơi khi bé ngủ để giảm stress và mệt mỏi, vì những yếu tố này có thể làm tình trạng viêm nặng hơn. Uống đủ 2–3 lít nước mỗi ngày giúp hỗ trợ sản xuất sữa và tăng sức đề kháng. Một chế độ ăn giàu vitamin C, kẽm và protein từ các thực phẩm như trái cây, rau xanh và thịt nạc sẽ giúp cơ thể mẹ bỉm phục hồi nhanh hơn và chống lại nhiễm trùng.

Mẹ bỉm cần có chế độ ăn giàu vitamin giúp cải thiện tình trạng viêm vú

Các biện pháp hỗ trợ khác cũng có thể được áp dụng để giảm triệu chứng. Mẹ có thể dùng paracetamol hoặc ibuprofen (theo chỉ định bác sĩ) để giảm đau và hạ sốt nếu cần. Một mẹo dân gian hiệu quả là sử dụng lá bắp cải tươi (rửa sạch, để lạnh) đặt lên vú trong 20 phút, 2–3 lần mỗi ngày để giảm sưng và đau. Ngoài ra, mẹ nên ghi lại các triệu chứng và theo dõi tiến triển để đánh giá hiệu quả của các biện pháp tại nhà, đồng thời phát hiện sớm nếu tình trạng trở nặng.

Cuối cùng, có một số lưu ý quan trọng để đảm bảo an toàn và hiệu quả khi xử lý viêm vú tại nhà. Không nên ngừng cho con bú, vì việc này không chỉ an toàn mà còn cần thiết để làm thông tia sữa. Tuyệt đối không tự ý sử dụng kháng sinh mà cần tham khảo ý kiến bác sĩ nếu nghi ngờ nhiễm khuẩn. Ngoài ra, mẹ cần giữ vệ sinh bằng cách rửa tay trước khi cho bú hoặc vắt sữa, đồng thời vệ sinh dụng cụ hút sữa kỹ lưỡng để tránh lây nhiễm thêm.

Viêm vú sau sinh là tình trạng phổ biến nhưng có thể được kiểm soát nếu mẹ bỉm nhận biết sớm và áp dụng các biện pháp xử lý tại nhà đúng cách. Việc cho con bú thường xuyên, massage vú, chườm nóng/lạnh và chăm sóc sức khỏe tổng thể là chìa khóa để giảm đau và ngăn ngừa biến chứng. Tuy nhiên, nếu các triệu chứng không cải thiện hoặc trở nặng, mẹ cần đi khám để được điều trị kịp thời. Với sự kiên nhẫn và chăm sóc đúng cách, mẹ bỉm có thể vượt qua viêm vú và tiếp tục hành trình nuôi con bằng sữa mẹ một cách suôn sẻ.

THÔNG TIN LIÊN HỆ:

Fanpage của Dr Thắng

1. Ths. BS Vũ Công Thắng :

https://www.facebook.com/dr.thang.vn?locale=vi_VN

2. Bác sĩ Thắng:

https://www.facebook.com/bsthang.vucong?locale=vi_VN

3. Bác sĩ Vũ Công Thắng:

https://www.facebook.com/profile.php?id=61555877620663&locale=vi_VN

Zalo: 033 809 8222 (không gọi điện vì bác sĩ bận khám sẽ không nghe được)
Địa chỉ phòng khám: phòng khám Đa khoa đại học Phenikaa, địa chỉ tại 167 Hoàng Ngân, Cầu Giấy, Hà Nội.
Thời gian làm việc: sáng 7h30-11h và chiều 14h-16h30 tất cả các ngày trong tuần. Do lịch làm việc của Bác sĩ Thắng không cố định nên nhà mình vui lòng liên hệ trước 1 ngày để có được lịch cụ thể.
Liên hệ đặt lịch khám: 024 2222 6699