Xẹp nhĩ ở trẻ em là gì? Có nguy hiểm không?

1. Xẹp nhĩ là gì

Xẹp nhĩ, hay còn gọi là tình trạng màng nhĩ bị thụt vào (retracted eardrum), là tình trạng màng nhĩ bị kéo vào trong khoang tai giữa do áp suất âm trong tai giữa. Thông thường, tai giữa được thông khí qua ống Eustachian, một ống nhỏ nối tai giữa với họng. Ống này giúp cân bằng áp suất giữa tai giữa và môi trường bên ngoài, đồng thời dẫn lưu chất lỏng. Khi ống Eustachian bị tắc hoặc hoạt động không hiệu quả, áp suất trong tai giữa giảm, khiến màng nhĩ bị kéo vào trong, dẫn đến tình trạng xẹp nhĩ.

Xẹp nhĩ là tình trạng màng nhĩ bị kéo vào trong khoang tai giữa do áp suất âm trong tai giữa

Các triệu chứng của xẹp nhĩ ở trẻ có thể bao gồm:

Suy giảm thính lực: Trẻ có thể nghe kém hoặc không phản ứng với âm thanh.
Cảm giác đầy tai: Trẻ có thể khó chịu hoặc cảm thấy áp lực trong tai.
Đau tai nhẹ: Một số trẻ cảm thấy đau hoặc khó chịu, đặc biệt khi áp suất thay đổi (ví dụ, khi đi máy bay).
Tiếng ù tai: Trẻ lớn hơn có thể mô tả cảm giác ù hoặc vang trong tai.

2. Nguyên nhân gây xẹp nhĩ ở trẻ em

2.1. Viêm Nhiễm Đường Hô Hấp Trên

Trẻ em dễ bị cảm lạnh, viêm mũi họng hoặc viêm xoang, dẫn đến sưng niêm mạc trong mũi và họng. Điều này có thể làm tắc ống Eustachian, ngăn không khí lưu thông vào tai giữa, gây ra áp suất âm và khiến màng nhĩ bị kéo vào trong.

2.2. Viêm Tai Giữa

Viêm tai giữa (otitis media) là một nguyên nhân phổ biến gây xẹp nhĩ. Khi trẻ bị viêm tai giữa, chất lỏng có thể tích tụ trong tai giữa, làm tăng áp suất và cản trở hoạt động của ống Eustachian. Ngay cả sau khi viêm nhiễm được điều trị, chất lỏng còn sót lại có thể tiếp tục gây xẹp nhĩ.

2.3. Dị Ứng

Dị ứng theo mùa hoặc dị ứng thực phẩm có thể gây viêm và sưng ở niêm mạc mũi, làm tắc ống Eustachian. Trẻ em bị dị ứng mãn tính thường có nguy cơ cao bị xẹp nhĩ.

2.4. Tắc Nghẽn Do Cấu Trúc

Một số trẻ có cấu trúc ống Eustachian bất thường bẩm sinh, khiến ống dễ bị tắc hơn. Ngoài ra, các tình trạng như amidan quá to hoặc VA (sùi vòm họng) ở trẻ em cũng có thể chèn ép ống Eustachian, gây xẹp nhĩ.

2.5. Thay Đổi Áp Suất Môi Trường

Những thay đổi đột ngột về áp suất, như khi đi máy bay hoặc lặn dưới nước, có thể gây áp suất âm trong tai giữa, dẫn đến xẹp nhĩ. Trẻ em thường nhạy cảm hơn với những thay đổi này do cấu trúc tai chưa phát triển hoàn thiện.

3. Xẹp nhĩ ở trẻ có nguy hiểm không và cách điều trị

Mức độ nguy hiểm của xẹp nhĩ phụ thuộc vào nguyên nhân, mức độ nghiêm trọng và thời gian kéo dài của tình trạng này. Trong nhiều trường hợp, xẹp nhĩ nhẹ có thể tự cải thiện mà không cần can thiệp y tế. Tuy nhiên, nếu không được xử lý kịp thời, xẹp nhĩ có thể dẫn đến các biến chứng như:

Suy giảm thính lực kéo dài: Xẹp nhĩ mãn tính có thể ảnh hưởng đến khả năng nghe, gây chậm phát triển ngôn ngữ và giao tiếp ở trẻ nhỏ.
Tổn thương màng nhĩ: Màng nhĩ bị kéo vào quá lâu có thể bị mỏng hoặc thủng.
Cholesteatoma: Một số trường hợp hiếm, xẹp nhĩ kéo dài có thể dẫn đến sự hình thành khối u lành tính trong tai giữa, gây tổn thương nghiêm trọng.
Viêm tai giữa tái phát: Xẹp nhĩ làm tăng nguy cơ tích tụ chất lỏng, tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển.

Cách Điều Trị Xẹp Nhĩ Ở Trẻ Em

Điều trị xẹp nhĩ ở trẻ em phụ thuộc vào nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng của tình trạng. Trong nhiều trường hợp, nếu xẹp nhĩ ở mức độ nhẹ và không kèm theo triệu chứng nghiêm trọng, bác sĩ có thể đề nghị theo dõi mà không cần can thiệp ngay lập tức. Nhiều trường hợp xẹp nhĩ ở trẻ tự cải thiện sau khi nguyên nhân gốc rễ, như cảm lạnh hoặc dị ứng, được giải quyết. Trong thời gian này, phụ huynh cần đảm bảo trẻ tránh tiếp xúc với khói thuốc lá và giữ môi trường sống sạch sẽ, thông thoáng để hỗ trợ quá trình hồi phục tự nhiên.

Giữ môi trường sạch sẽ, thoáng mát và tránh cho trẻ tiếp xúc với khói thuốc

Nếu xẹp nhĩ do viêm nhiễm như cảm lạnh hoặc viêm tai giữa, bác sĩ có thể kê đơn thuốc kháng sinh trong trường hợp nhiễm khuẩn hoặc thuốc nhỏ mũi để giảm sưng niêm mạc, giúp thông ống Eustachian. Đối với trẻ bị dị ứng, thuốc kháng histamine hoặc thuốc xịt mũi corticosteroid có thể được sử dụng để kiểm soát tình trạng viêm, từ đó giảm tắc nghẽn. Trong trường hợp xẹp nhĩ do VA hoặc amidan phì đại gây chèn ép ống Eustachian, bác sĩ có thể đề nghị phẫu thuật cắt VA hoặc amidan để giải quyết vấn đề.

Ngoài ra, phụ huynh có thể áp dụng một số biện pháp hỗ trợ tại nhà để cải thiện tình trạng xẹp nhĩ. Đối với trẻ lớn, kỹ thuật thở Valsalva (hít sâu, bịt mũi và thổi nhẹ) có thể được hướng dẫn để cân bằng áp suất trong tai, nhưng cần thực hiện dưới sự chỉ dẫn của bác sĩ để đảm bảo an toàn. Đảm bảo trẻ bú ở tư thế đầu cao hơn thân, đặc biệt khi bú bình, giúp ngăn sữa chảy vào ống Eustachian, giảm nguy cơ viêm hoặc tắc nghẽn. Sử dụng nước muối sinh lý để rửa mũi cho trẻ cũng là một cách hiệu quả để làm sạch dịch nhầy, giảm tắc nghẽn và hỗ trợ thông khí cho tai giữa.

Xẹp nhĩ ở trẻ em là tình trạng phổ biến nhưng không phải lúc nào cũng nguy hiểm. Nếu được phát hiện và xử lý kịp thời, phần lớn các trường hợp xẹp nhĩ đều có thể hồi phục mà không để lại di chứng. Tuy nhiên, phụ huynh cần chú ý đến các dấu hiệu bất thường và đưa trẻ đi khám bác sĩ chuyên khoa tai mũi họng khi cần thiết. Bằng cách hiểu rõ nguyên nhân và áp dụng các biện pháp phòng ngừa, bạn có thể giúp trẻ duy trì sức khỏe tai mũi họng và phát triển toàn diện.

THÔNG TIN LIÊN HỆ:

Fanpage của Dr Thắng

1. Ths. BS Vũ Công Thắng :

https://www.facebook.com/dr.thang.vn?locale=vi_VN

2. Bác sĩ Thắng:

https://www.facebook.com/bsthang.vucong?locale=vi_VN

3. Bác sĩ Vũ Công Thắng:

https://www.facebook.com/profile.php?id=61555877620663&locale=vi_VN

Zalo: 033 809 8222 (không gọi điện vì bác sĩ bận khám sẽ không nghe được)
Địa chỉ phòng khám: phòng khám Đa khoa đại học Phenikaa, địa chỉ tại 167 Hoàng Ngân, Cầu Giấy, Hà Nội.
Thời gian làm việc: sáng 7h30-11h và chiều 14h-16h30 tất cả các ngày trong tuần. Do lịch làm việc của Bác sĩ Thắng không cố định nên nhà mình vui lòng liên hệ trước 1 ngày để có được lịch cụ thể.
Liên hệ đặt lịch khám: 024 2222 6699