Bị tắc sữa sau sinh – Mẹ có nên tiếp tục cho bé bú không?

1. Nguyên nhân gây tắc sữa sau sinh

1.1. Sữa không được rút ra hết

Khi bé bú không đủ hoặc mẹ không vắt sữa thường xuyên, sữa có thể ứ đọng trong ống dẫn sữa, gây tắc nghẽn. Điều này thường xảy ra nếu bé không ngậm đúng khớp vú, bú không đều, hoặc mẹ bỏ qua các cữ bú. Ngoài ra, việc mẹ sản xuất quá nhiều sữa so với nhu cầu của bé cũng có thể dẫn đến tình trạng ứ sữa.

1.2. Cho con bú không đúng cách

Tư thế bú không đúng hoặc bé ngậm vú không sâu có thể khiến sữa không được rút ra hiệu quả. Nếu bé chỉ ngậm đầu ti mà không bao phủ quầng vú, các ống dẫn sữa ở xa không được kích thích, dẫn đến tắc nghẽn. Việc mẹ cho bú không đều giữa hai vú cũng làm tăng nguy cơ tắc sữa ở một bên.

1.3. Áp lực cơ học

Mặc áo ngực quá chật, ngủ đè ép lên vú, hoặc mang vác vật nặng có thể gây áp lực lên mô vú, cản trở dòng chảy của sữa. Ngoài ra, căng thẳng hoặc mệt mỏi sau sinh cũng có thể ảnh hưởng đến quá trình tiết sữa, góp phần gây tắc sữa.

1.4. Nhiễm trùng hoặc viêm

Tắc sữa kéo dài có thể dẫn đến viêm vú, khi vi khuẩn xâm nhập qua các vết nứt ở núm vú. Viêm vú làm sưng mô vú, gây áp lực lên ống dẫn sữa và làm tình trạng tắc sữa trầm trọng hơn. Nếu không được điều trị, viêm vú có thể tiến triển thành áp-xe vú.

1.5. Yếu tố nội tiết và sức khỏe

Thay đổi nội tiết sau sinh, thiếu ngủ, hoặc chế độ ăn uống thiếu dinh dưỡng có thể ảnh hưởng đến quá trình sản xuất và lưu thông sữa. Mẹ bị mất nước hoặc không uống đủ nước cũng làm sữa đặc hơn, dễ gây tắc nghẽn trong ống dẫn sữa.

2. Dấu hiệu nhận biết tắc sữa

Mẹ cần chú ý đến các dấu hiệu sau để nhận biết sớm tắc sữa:

Mẹ bị tắc sữa thường có cảm giác đau nhức, căng tức ở một vùng vú

Cục cứng trong vú: Vú có các khối cứng, sưng, hoặc đau khi chạm vào.
Đau và nóng rát: Cảm giác đau nhức, nóng, hoặc căng tức ở một vùng vú.
Sưng đỏ: Một phần hoặc toàn bộ vú sưng, đỏ, đặc biệt nếu có dấu hiệu viêm.
Sữa chảy chậm: Sữa tiết ra ít hoặc không ra dù mẹ vẫn có cảm giác căng vú.
Sốt nhẹ: Một số trường hợp có thể kèm sốt nhẹ hoặc mệt mỏi, đặc biệt nếu tắc sữa tiến triển thành viêm vú.

3. Mẹ bị tắc sữa có nên tiếp tục cho bé bú?

Câu trả lời là có, mẹ nên tiếp tục cho bé bú, trừ khi có dấu hiệu nhiễm trùng nghiêm trọng hoặc được bác sĩ khuyên ngừng. Việc cho bé bú hoặc vắt sữa đều đặn là cách hiệu quả nhất để giải quyết tắc sữa, vì nó giúp rút sữa ra khỏi vú, giảm áp lực lên ống dẫn sữa. Tuy nhiên, mẹ cần lưu ý:

Mẹ bị tắc sữa sau sinh vẫn có thể tiếp tục cho bé bú vì đây là một trong những cách hiệu quả để giải quyết tắc sữa

An toàn cho bé: Sữa từ vú bị tắc sữa thường an toàn cho bé, miễn là không có dấu hiệu viêm vú hoặc áp-xe (mủ, dịch bất thường). Nếu vú bị viêm hoặc áp-xe, mẹ nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi cho bé bú từ vú bị ảnh hưởng.
Kích thích dòng sữa: Hành động bú của bé kích thích các ống dẫn sữa, giúp thông tắc tự nhiên. Bé bú thường hiệu quả hơn máy hút sữa trong việc làm thông ống dẫn.
Cho bú từ vú bị tắc trước: Mẹ nên cho bé bú từ vú bị tắc trước, khi bé đói và bú mạnh nhất, để rút sữa hiệu quả hơn.

4. Cách xử lý khi mẹ bị tắc sữa

4.1. Cho bé bú thường xuyên

Cho bé bú mỗi 2-3 giờ, ưu tiên vú bị tắc để kích thích dòng sữa.
Đảm bảo bé ngậm đúng khớp vú, bao phủ cả quầng vú để rút sữa hiệu quả.
Thay đổi các tư thế bú (nằm, ngồi, ôm bóng) để kích thích tất cả các ống dẫn sữa.

4.2. Vắt sữa bằng tay hoặc máy

Nếu bé không bú hết sữa, mẹ nên vắt sữa bằng tay hoặc máy hút sữa sau mỗi cữ bú để đảm bảo vú được làm rỗng.
Massage nhẹ nhàng vùng vú bị tắc trước và trong khi vắt sữa để kích thích dòng chảy.

4.3. Chườm ấm và massage

Chườm khăn ấm lên vú bị tắc trước khi cho bú hoặc vắt sữa để làm mềm mô vú và kích thích sữa chảy.
Massage vú nhẹ nhàng theo hướng từ khối cứng về phía núm vú để giúp thông ống dẫn sữa.

4.4. Chăm sóc tại nhà

Uống đủ nước: Mẹ cần uống 2-3 lít nước mỗi ngày để hỗ trợ tiết sữa và tránh sữa đặc.
Nghỉ ngơi: Giảm căng thẳng và ngủ đủ giấc để cải thiện lưu thông sữa.
Tránh áp lực: Không mặc áo ngực quá chật hoặc nằm đè lên vú khi ngủ.

Tắc sữa sau sinh là một vấn đề phổ biến nhưng có thể được kiểm soát nếu mẹ nhận biết sớm và xử lý đúng cách. Việc tiếp tục cho bé bú không chỉ an toàn mà còn là cách hiệu quả để thông tắc sữa, trừ khi có dấu hiệu nhiễm trùng nghiêm trọng. Bằng cách cho bú đúng tư thế, vắt sữa đều đặn, chườm ấm, và giữ vệ sinh, mẹ có thể giảm nguy cơ tắc sữa và duy trì nguồn sữa dồi dào cho bé. Nếu tắc sữa kéo dài hoặc có dấu hiệu viêm vú, hãy tham khảo bác sĩ ngay để được điều trị kịp thời. Với sự chăm sóc chu đáo, mẹ và bé sẽ vượt qua giai đoạn này và tiếp tục hành trình nuôi con bằng sữa mẹ một cách suôn sẻ.

THÔNG TIN LIÊN HỆ:

Fanpage của Dr Thắng

1. Ths. BS Vũ Công Thắng :

https://www.facebook.com/dr.thang.vn?locale=vi_VN

2. Bác sĩ Thắng:

https://www.facebook.com/bsthang.vucong?locale=vi_VN

3. Bác sĩ Vũ Công Thắng:

https://www.facebook.com/profile.php?id=61555877620663&locale=vi_VN

Zalo: 033 809 8222 (không gọi điện vì bác sĩ bận khám sẽ không nghe được)
Địa chỉ phòng khám: phòng khám Đa khoa đại học Phenikaa, địa chỉ tại 167 Hoàng Ngân, Cầu Giấy, Hà Nội.
Thời gian làm việc: sáng 7h30-11h và chiều 14h-16h30 tất cả các ngày trong tuần. Do lịch làm việc của Bác sĩ Thắng không cố định nên nhà mình vui lòng liên hệ trước 1 ngày để có được lịch cụ thể.
Liên hệ đặt lịch khám: 024 2222 6699