Ho nhiều ban đêm do viêm tiểu phế quản ở trẻ

1. Viêm tiểu phế quản là gì?

Viêm tiểu phế quản là tình trạng viêm nhiễm và sưng tấy ở các tiểu phế quản – những ống dẫn khí nhỏ trong phổi. Bệnh thường do virus gây ra, phổ biến nhất là virus hợp bào hô hấp (RSV). Các virus khác như rhinovirus, adenovirus hoặc cúm cũng có thể là nguyên nhân. Khi tiểu phế quản bị viêm, chúng sưng lên và tiết nhiều dịch nhầy, làm cản trở luồng không khí, gây khó thở và ho.

Viêm tiểu phế quản có thể gây khó thở và ho ở trẻ

Trẻ nhỏ, đặc biệt là trẻ sơ sinh và trẻ dưới 2 tuổi, có đường thở nhỏ và hệ miễn dịch chưa phát triển hoàn thiện, nên dễ mắc bệnh này. Viêm tiểu phế quản thường xuất hiện vào mùa thu và đông, khi các virus đường hô hấp hoạt động mạnh.

2. Triệu chứng của viêm tiểu phế quản ở trẻ

Ngoài ho nhiều vào ban đêm, viêm tiểu phế quản ở trẻ còn đi kèm các triệu chứng sau:

Thở khò khè: Tiếng thở rít hoặc khò khè khi trẻ thở ra, do đường thở bị thu hẹp.
Khó thở: Trẻ có thể thở nhanh, co kéo cơ ngực hoặc bụng khi thở.
Sốt nhẹ: Sốt có thể xuất hiện trong vài ngày đầu, thường không quá cao.
Chảy nước mũi, nghẹt mũi: Đây là các triệu chứng ban đầu, tương tự cảm lạnh.
Chán ăn: Trẻ có thể bỏ bú hoặc ăn ít do khó thở và mệt mỏi.
Kích ứng và quấy khóc: Trẻ thường khó chịu, ngủ không ngon giấc do ho và khó thở.

Trong các trường hợp nặng, trẻ có thể xuất hiện các dấu hiệu nguy hiểm như tím tái, thở yếu hoặc ngừng thở ngắn. Nếu nhận thấy các triệu chứng này, phụ huynh cần đưa trẻ đến bệnh viện ngay lập tức.

3. Tại sao trẻ ho nhiều vào ban đêm?

Ho nhiều vào ban đêm là một triệu chứng điển hình của viêm tiểu phế quản ở trẻ. Hiện tượng này xảy ra do nhiều yếu tố liên quan đến cơ thể và môi trường, làm tăng kích thích ở đường thở vào ban đêm.

Tư thế nằm khi ngủ
Khi trẻ nằm xuống để ngủ, dịch nhầy trong đường hô hấp có thể tích tụ ở cổ họng hoặc phổi. Điều này xảy ra do lực hấp dẫn khiến chất nhầy không dễ dàng thoát ra như khi trẻ ở tư thế đứng hoặc ngồi. Sự tích tụ này kích thích phản xạ ho, đặc biệt trong giấc ngủ kéo dài vào ban đêm, dẫn đến các cơn ho dai dẳng hoặc dữ dội hơn.

Tăng tiết dịch nhầy
Viêm tiểu phế quản gây ra tình trạng viêm ở các tiểu phế quản, làm tăng sản xuất chất nhầy trong đường thở. Ban đêm, khi cơ thể trẻ ở trạng thái nghỉ ngơi, việc thải chất nhầy ra ngoài trở nên khó khăn hơn. Chất nhầy đọng lại trong phổi hoặc cổ họng kích thích niêm mạc, gây ra các cơn ho liên tục, đặc biệt khi trẻ thay đổi tư thế.

Không khí khô trong phòng
Vào ban đêm, không khí trong phòng ngủ có thể trở nên khô hơn, đặc biệt nếu sử dụng máy sưởi hoặc điều hòa. Độ ẩm thấp làm khô niêm mạc đường thở của trẻ, khiến chúng dễ bị kích ứng hơn. Tình trạng này làm tăng cảm giác ngứa rát ở cổ họng, dẫn đến ho nhiều hơn, đặc biệt trong môi trường có nhiệt độ giảm.

Phản xạ ho mạnh hơn vào ban đêm
Hệ thần kinh phó giao cảm, kiểm soát các phản xạ tự nhiên của cơ thể, hoạt động mạnh hơn vào ban đêm. Điều này làm tăng độ nhạy của đường thở đối với các kích thích như chất nhầy hoặc không khí khô. Kết quả là trẻ dễ bị kích thích ho hơn, khiến các cơn ho trở nên thường xuyên và rõ rệt hơn trong giấc ngủ.

4. Cách điều trị ho nhiều ban đêm do viêm tiểu phế quản

Chăm sóc tại nhà

Chăm sóc tại nhà đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát các triệu chứng của viêm tiểu phế quản. Phụ huynh có thể sử dụng nước muối sinh lý để nhỏ mũi, giúp làm loãng dịch nhầy và thông thoáng đường thở, từ đó giảm ho và khó thở. Đối với trẻ nhỏ, máy hút mũi an toàn có thể được sử dụng để loại bỏ chất nhầy hiệu quả hơn. Ngoài ra, việc sử dụng máy tạo độ ẩm trong phòng ngủ giúp duy trì độ ẩm không khí, tránh làm khô niêm mạc đường thở, đặc biệt vào ban đêm. Đảm bảo trẻ được nghỉ ngơi đầy đủ bằng cách tạo môi trường yên tĩnh và kê cao đầu trẻ khi ngủ để giảm sự tích tụ dịch nhầy. Cung cấp đủ nước, thông qua việc cho trẻ bú sữa mẹ hoặc uống nước thường xuyên, cũng rất quan trọng để ngăn ngừa mất nước và hỗ trợ làm loãng chất nhầy.

Sử dụng thuốc

Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể chỉ định sử dụng thuốc để giảm triệu chứng. Nếu trẻ sốt trên 38,5°C, các loại thuốc hạ sốt như paracetamol hoặc ibuprofen có thể được dùng, nhưng phải tuân theo liều lượng được bác sĩ hướng dẫn. Đối với trẻ có triệu chứng thở khò khè nặng, bác sĩ có thể kê thuốc giãn phế quản như salbutamol để giúp mở rộng đường thở, cải thiện hô hấp. Tuy nhiên, phụ huynh cần lưu ý không tự ý sử dụng thuốc ho hoặc thuốc kháng sinh, vì viêm tiểu phế quản thường do virus gây ra và kháng sinh không có tác dụng trong trường hợp này. Việc sử dụng thuốc không đúng cách có thể gây hại cho trẻ.

Phụ huynh không tự ý sử dụng thuốc mà cần có hướng dẫn chỉ định của bác sĩ

Mặc dù nhiều trường hợp viêm tiểu phế quản có thể được xử lý tại nhà, một số dấu hiệu nghiêm trọng đòi hỏi phải đưa trẻ đến bác sĩ ngay lập tức. Các dấu hiệu này bao gồm trẻ thở nhanh bất thường, có hiện tượng co kéo cơ ngực hoặc bụng mạnh khi thở, hoặc xuất hiện tình trạng tím tái ở môi và đầu ngón tay. Nếu trẻ bỏ bú hoàn toàn, trở nên mệt mỏi, lờ đờ hoặc sốt cao kéo dài không đáp ứng với thuốc hạ sốt, đây là những tín hiệu cảnh báo cần can thiệp y tế. Trong các trường hợp nặng, trẻ có thể cần nhập viện để được hỗ trợ thở oxy hoặc truyền dịch nhằm đảm bảo an toàn và hỗ trợ phục hồi.

Ho nhiều ban đêm do viêm tiểu phế quản ở trẻ là một vấn đề phổ biến nhưng có thể được kiểm soát hiệu quả nếu được chăm sóc đúng cách. Hiểu rõ nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị sẽ giúp phụ huynh tự tin hơn trong việc chăm sóc con. Nếu trẻ có các dấu hiệu nghiêm trọng, đừng ngần ngại đưa trẻ đến bác sĩ để được thăm khám và điều trị kịp thời. Với sự chăm sóc chu đáo và các biện pháp phòng ngừa, trẻ sẽ nhanh chóng hồi phục và tránh được các biến chứng nguy hiểm.

THÔNG TIN LIÊN HỆ:

Fanpage của Dr Thắng

1. Ths. BS Vũ Công Thắng :

https://www.facebook.com/dr.thang.vn?locale=vi_VN

2. Bác sĩ Thắng:

https://www.facebook.com/bsthang.vucong?locale=vi_VN

3. Bác sĩ Vũ Công Thắng:

https://www.facebook.com/profile.php?id=61555877620663&locale=vi_VN

Zalo: 033 809 8222 (không gọi điện vì bác sĩ bận khám sẽ không nghe được)
Địa chỉ phòng khám: phòng khám Đa khoa đại học Phenikaa, địa chỉ tại 167 Hoàng Ngân, Cầu Giấy, Hà Nội.
Thời gian làm việc: sáng 7h30-11h và chiều 14h-16h30 tất cả các ngày trong tuần. Do lịch làm việc của Bác sĩ Thắng không cố định nên nhà mình vui lòng liên hệ trước 1 ngày để có được lịch cụ thể.
Liên hệ đặt lịch khám: 024 2222 6699