logo
  • Thạc sĩ Bác sĩ
  • Vũ Công Thắng
  • Chăm con đơn giản cùng BS Thắng

Nguyên nhân khiến trẻ nhỏ bị sỏi thận và cách phòng ngừa

Sỏi thận là tình trạng hiếm gặp ở trẻ nhỏ nhưng ngày càng được ghi nhận nhiều hơn trong những năm gần đây. Sỏi thận hình thành khi các khoáng chất và muối trong nước tiểu kết tinh, tạo thành các khối rắn trong thận hoặc đường tiết niệu. Ở trẻ em, sỏi thận có thể gây đau đớn, nhiễm trùng và ảnh hưởng đến sức khỏe lâu dài nếu không được điều trị kịp thời. Hiểu rõ nguyên nhân và cách phòng ngừa sỏi thận ở trẻ nhỏ là điều cần thiết để cha mẹ bảo vệ sức khỏe cho bé. Bài viết này sẽ phân tích chi tiết các nguyên nhân gây sỏi thận ở trẻ, dấu hiệu nhận biết và các biện pháp phòng ngừa hiệu quả.

1. Sỏi thận ở trẻ nhỏ là gì?

Sỏi thận là các khối khoáng chất cứng hình thành trong thận hoặc đường tiết niệu do sự tích tụ của các chất như canxi, oxalat, axit uric hoặc cystine. Ở trẻ em, sỏi thận thường nhỏ hơn so với người lớn, nhưng vẫn có thể gây đau, tiểu máu hoặc nhiễm trùng đường tiết niệu. Sỏi thận ở trẻ thường được phát hiện qua các triệu chứng như đau bụng, tiểu khó hoặc qua siêu âm định kỳ. Việc phát hiện và điều trị sớm là rất quan trọng để tránh các biến chứng như tổn thương thận hoặc nhiễm trùng nặng.

2. Nguyên nhân khiến trẻ nhỏ bị sỏi thận

2.1. Yếu tố di truyền và rối loạn chuyển hóa

Một số trẻ có nguy cơ cao bị sỏi thận do yếu tố di truyền hoặc rối loạn chuyển hóa bẩm sinh. Các rối loạn như tăng canxi niệu (nồng độ canxi trong nước tiểu cao), tăng oxalat niệu hoặc cystinuria (tích tụ cystine trong nước tiểu) có thể dẫn đến sự hình thành sỏi. Nếu gia đình có tiền sử sỏi thận hoặc các bệnh liên quan đến chuyển hóa khoáng chất, trẻ có khả năng cao bị ảnh hưởng.

2.2. Chế độ ăn uống không hợp lý

Chế độ ăn uống thiếu khoa học là một nguyên nhân phổ biến gây sỏi thận ở trẻ. Tiêu thụ quá nhiều thực phẩm giàu canxi (như sữa, phô mai) mà không cân bằng với nước hoặc ăn quá nhiều thực phẩm chứa oxalat (như rau bina, socola) có thể làm tăng nguy cơ hình thành sỏi. Ngoài ra, trẻ ăn nhiều muối, đường hoặc uống ít nước cũng làm tăng nồng độ khoáng chất trong nước tiểu, dẫn đến sỏi thận.

2.3. Mất nước hoặc uống không đủ nước

Mất nước là một yếu tố quan trọng gây sỏi thận ở trẻ nhỏ. Khi trẻ uống không đủ nước, nước tiểu trở nên cô đặc, tạo điều kiện cho các khoáng chất kết tinh thành sỏi. Trẻ sống ở vùng khí hậu nóng, đổ mồ hôi nhiều hoặc bị tiêu chảy kéo dài mà không được bù nước đầy đủ có nguy cơ cao hơn.

Uống không đủ nước có thể làm tăng nguy cơ khiến trẻ nhỏ bị sỏi thận

2.4. Nhiễm trùng đường tiết niệu

Nhiễm trùng đường tiết niệu (UTI) tái phát có thể dẫn đến sỏi thận, đặc biệt là sỏi struvite (sỏi amoni magie phosphat). Vi khuẩn trong đường tiết niệu làm thay đổi độ pH của nước tiểu, tạo môi trường thuận lợi cho sỏi hình thành. Trẻ có tiền sử UTI hoặc vệ sinh không đúng cách dễ gặp phải vấn đề này.

2.5. Lối sống ít vận động

Trẻ ít vận động hoặc phải nằm lâu do bệnh tật có thể làm giảm lưu thông máu và tăng nguy cơ tích tụ canxi trong nước tiểu. Điều này đặc biệt đúng với những trẻ bị liệt, phải nằm viện dài ngày hoặc ít tham gia các hoạt động thể chất.

3. Dấu hiệu nhận biết sỏi thận ở trẻ nhỏ

Sỏi thận ở trẻ nhỏ có thể khó phát hiện do triệu chứng không rõ ràng, đặc biệt ở trẻ sơ sinh. Các dấu hiệu phổ biến bao gồm:

  • Đau bụng hoặc đau lưng: Trẻ có thể quấy khóc, ôm bụng hoặc khó chịu ở vùng bụng dưới hoặc lưng.

  • Tiểu bất thường: Tiểu đau, tiểu rắt, tiểu máu hoặc nước tiểu đục.

  • Sốt hoặc nhiễm trùng: Sỏi thận có thể gây nhiễm trùng đường tiết niệu, dẫn đến sốt hoặc ớn lạnh.

  • Mệt mỏi, biếng ăn: Trẻ có thể mệt mỏi, bỏ bú hoặc ăn ít do đau hoặc khó chịu.

  • Nôn mửa: Một số trẻ bị sỏi thận lớn có thể nôn mửa do kích ứng đường tiết niệu.

Nếu trẻ có các triệu chứng trên, đặc biệt là tiểu máu hoặc sốt kéo dài, cha mẹ cần đưa trẻ đến bác sĩ ngay để được kiểm tra.

4. Cách phòng ngừa sỏi thận ở trẻ nhỏ

4.1. Khuyến khích trẻ uống đủ nước

Đảm bảo trẻ uống đủ nước mỗi ngày để làm loãng nước tiểu và ngăn ngừa sự kết tinh của khoáng chất. Trẻ 1-3 tuổi cần khoảng 0.9-1.3 lít nước/ngày (bao gồm nước từ sữa, thức ăn). Cha mẹ có thể khuyến khích trẻ uống nước bằng cách sử dụng ly hoặc bình có hình ngộ nghĩnh.

Cha mẹ cần khuyến khích trẻ uống đủ nước để làm loãng nước tiểu và ngăn ngừa sự kết tinh của khoáng chất

4.2. Chế độ ăn uống lành mạnh

Hạn chế thực phẩm giàu oxalat (như rau bina, củ cải đường), muối và đường trong chế độ ăn của trẻ. Bổ sung thực phẩm giàu citrate (như cam, chanh) để ngăn ngừa hình thành sỏi. Đảm bảo trẻ ăn đủ canxi từ sữa hoặc thực phẩm, nhưng tránh bổ sung quá mức.

4.3. Vệ sinh đúng cách

Dạy trẻ vệ sinh vùng kín đúng cách, đặc biệt là bé gái (lau từ trước ra sau) để ngăn ngừa nhiễm trùng đường tiết niệu. Thay tã thường xuyên và giữ vùng kín khô ráo để giảm nguy cơ vi khuẩn xâm nhập.

4.4. Khuyến khích vận động

Tạo điều kiện để trẻ tham gia các hoạt động thể chất như chạy nhảy, chơi thể thao hoặc đi bộ để cải thiện tuần hoàn máu và giảm nguy cơ tích tụ khoáng chất. Hạn chế thời gian trẻ ngồi quá lâu trước màn hình.

4.5. Khám sức khỏe định kỳ

Đưa trẻ đi khám định kỳ, đặc biệt nếu có tiền sử gia đình bị sỏi thận hoặc dị tật đường tiết niệu. Siêu âm thận và xét nghiệm nước tiểu có thể giúp phát hiện sớm các vấn đề bất thường.

Sỏi thận ở trẻ nhỏ tuy hiếm nhưng có thể gây ra các vấn đề nghiêm trọng nếu không được phát hiện và xử trí kịp thời. Các nguyên nhân như di truyền, chế độ ăn uống, mất nước và nhiễm trùng đường tiết niệu đều có thể góp phần gây sỏi thận. Cha mẹ cần chú ý đến việc cung cấp đủ nước, xây dựng chế độ ăn lành mạnh, khuyến khích vận động và đưa trẻ đi khám định kỳ để phòng ngừa. Với sự chăm sóc đúng cách, trẻ có thể tránh được sỏi thận và duy trì sức khỏe thận lâu dài.

THÔNG TIN LIÊN HỆ:

  • Fanpage của Dr Thắng

1. Ths. BS Vũ Công Thắng :

https://www.facebook.com/dr.thang.vn?locale=vi_VN

2. Bác sĩ Thắng: 

https://www.facebook.com/bsthang.vucong?locale=vi_VN

3. Bác sĩ Vũ Công Thắng: 

https://www.facebook.com/profile.php?id=61555877620663&locale=vi_VN

  • Zalo: 033 809 8222 (không gọi điện vì bác sĩ bận khám sẽ không nghe được)
  • Địa chỉ phòng khám: phòng khám Đa khoa đại học Phenikaa, địa chỉ tại 167 Hoàng Ngân, Cầu Giấy, Hà Nội. 
  • Thời gian làm việc: sáng 7h30-11h và chiều 14h-16h30 tất cả các ngày trong tuần. Do lịch làm việc của Bác sĩ Thắng không cố định nên nhà mình vui lòng liên hệ trước 1 ngày để có được lịch cụ thể.
  • Liên hệ đặt lịch khám: 024 2222 6699