1. Nguyên nhân khiến sữa mẹ thiếu chất
Chế độ dinh dưỡng không hợp lý:
Nếu mẹ ăn uống thiếu cân bằng, không cung cấp đủ các nhóm chất như protein, chất béo, vitamin và khoáng chất, chất lượng sữa sẽ bị ảnh hưởng. Ví dụ, mẹ ăn quá ít thực phẩm giàu calo hoặc thiếu các vi chất như sắt, canxi, DHA sẽ dẫn đến sữa không đủ dưỡng chất cần thiết cho bé.
Căng thẳng và mệt mỏi:
Stress kéo dài hoặc thiếu ngủ làm rối loạn hormone, ảnh hưởng đến quá trình sản xuất và chất lượng sữa. Hormone oxytocin và prolactin – hai yếu tố quan trọng trong việc tiết sữa – có thể bị ức chế khi mẹ rơi vào trạng thái căng thẳng.
Căng thẳng mệt mỏi có thể ảnh hưởng đến chất lượng sữa của mẹ
Thiếu nước:
Nước chiếm phần lớn trong thành phần sữa mẹ. Nếu mẹ không uống đủ nước, cơ thể sẽ khó duy trì lượng sữa cần thiết, đồng thời chất lượng sữa cũng bị giảm sút.
Tình trạng sức khỏe của mẹ:
Các bệnh lý như thiếu máu, suy dinh dưỡng, hoặc rối loạn nội tiết có thể khiến cơ thể mẹ không sản xuất được sữa đủ chất. Ngoài ra, việc sử dụng một số loại thuốc cũng có thể ảnh hưởng đến thành phần dinh dưỡng trong sữa.
Cho con bú không đúng cách:
Nếu mẹ không cho bé bú thường xuyên hoặc không kích thích tiết sữa đúng cách, cơ thể sẽ giảm sản xuất sữa, dẫn đến thiếu hụt cả về lượng và chất.
2. Dấu hiệu nhận biết sữa mẹ thiếu chất
Nhận biết sữa mẹ thiếu chất không phải là điều dễ dàng, bởi không có cách nào kiểm tra trực tiếp thành phần dinh dưỡng của sữa tại nhà. Tuy nhiên, các mẹ có thể dựa vào một số dấu hiệu sau để nghi ngờ tình trạng này:
-
Bé chậm tăng cân hoặc không đạt cân nặng chuẩn:
Nếu bé bú mẹ hoàn toàn nhưng cân nặng không tăng hoặc tăng rất chậm so với biểu đồ phát triển, đây có thể là dấu hiệu sữa mẹ thiếu chất. Tuy nhiên, mẹ cần loại trừ các nguyên nhân khác như bé bú không đủ hoặc vấn đề tiêu hóa. -
Bé thường xuyên quấy khóc, đói sữa:
Bé bú xong vẫn có biểu hiện đói, quấy khóc, hoặc đòi bú liên tục sau thời gian ngắn có thể cho thấy sữa mẹ không đủ dinh dưỡng để đáp ứng nhu cầu của bé. -
Sữa mẹ loãng, màu nhạt:
Sữa mẹ bình thường có màu trắng đục hoặc hơi vàng (sữa non). Nếu sữa mẹ trông quá loãng, trong suốt như nước, điều này có thể là dấu hiệu thiếu chất béo hoặc các dưỡng chất khác. Tuy nhiên, màu sắc sữa cũng phụ thuộc vào thời điểm trong ngày và giai đoạn cho con bú. -
Bé có dấu hiệu thiếu vi chất:
Một số dấu hiệu như da xanh xao, rụng tóc hình vành khăn, hoặc chậm phát triển vận động có thể liên quan đến việc thiếu các vi chất như sắt, kẽm, hoặc vitamin D từ sữa mẹ.
3. Cách khắc phục tình trạng sữa mẹ thiếu chất tại nhà
Để cải thiện chất lượng sữa mẹ, các mẹ có thể áp dụng một số biện pháp tại nhà dưới đây. Những cách này không chỉ giúp sữa mẹ giàu dinh dưỡng hơn mà còn cải thiện sức khỏe tổng thể của mẹ.
3.1. Xây dựng chế độ dinh dưỡng cân bằng
-
Bổ sung đủ calo và các nhóm chất:
Mẹ cần ăn đa dạng thực phẩm, bao gồm tinh bột (gạo, khoai, ngũ cốc), protein (thịt, cá, trứng, đậu), chất béo lành mạnh (dầu ô liu, quả bơ, các loại hạt), và rau xanh, trái cây. Một chế độ ăn khoảng 2.000–2.500 calo mỗi ngày là phù hợp với mẹ đang cho con bú. -
Tăng cường thực phẩm giàu vi chất:
Sắt: Ăn gan động vật, thịt đỏ, rau bina để ngăn ngừa thiếu máu.
Canxi: Uống sữa, ăn phô mai, sữa chua, hoặc tôm, cua.
DHA: Bổ sung cá hồi, cá thu, hoặc các loại hạt như óc chó để hỗ trợ phát triển não bộ của bé.
Vitamin D: Phơi nắng buổi sáng hoặc ăn nấm, lòng đỏ trứng.
-
Uống đủ nước:
Mẹ nên uống 2,5–3 lít nước mỗi ngày, bao gồm nước lọc, nước trái cây, sữa, hoặc các loại trà thảo mộc lợi sữa như trà lá vằng, trà lá đinh lăng.
3.2. Duy trì lối sống lành mạnh
-
Ngủ đủ giấc:
Mẹ nên tranh thủ ngủ khi bé ngủ để cơ thể được nghỉ ngơi, giúp hormone tiết sữa hoạt động hiệu quả hơn. Một giấc ngủ từ 7–8 tiếng mỗi ngày là lý tưởng. -
Giảm căng thẳng:
Thực hành các bài tập thư giãn như thiền, yoga, hoặc hít thở sâu. Mẹ cũng có thể dành thời gian cho các hoạt động yêu thích như nghe nhạc, đọc sách để cải thiện tâm trạng.
Tránh căng thẳng để không ảnh hưởng đến chất lượng sữa
-
Tập thể dục nhẹ nhàng:
Các bài tập như đi bộ, yoga cho mẹ sau sinh giúp tăng cường tuần hoàn máu, cải thiện sức khỏe và kích thích tiết sữa.
3.3. Kích thích tiết sữa đúng cách
-
Cho bé bú thường xuyên:
Nhu cầu bú của bé là yếu tố kích thích cơ thể mẹ sản xuất sữa. Mẹ nên cho bé bú theo nhu cầu, khoảng 8–12 lần mỗi ngày, và đảm bảo bé ngậm vú đúng cách. -
Sử dụng máy hút sữa:
Nếu bé bú không đủ, mẹ có thể dùng máy hút sữa để kích thích tiết sữa, đồng thời đảm bảo lượng sữa được duy trì đều đặn. -
Massage ngực:
Massage nhẹ nhàng vùng ngực trước và trong khi cho con bú giúp tăng lưu thông máu, cải thiện chất lượng và lượng sữa.
Sữa mẹ thiếu chất không phải là vấn đề hiếm gặp, nhưng hoàn toàn có thể khắc phục nếu mẹ hiểu rõ nguyên nhân và áp dụng các biện pháp phù hợp. Một chế độ dinh dưỡng cân bằng, lối sống lành mạnh, và cách cho con bú đúng sẽ giúp mẹ đảm bảo nguồn sữa dồi dào, giàu dưỡng chất cho bé yêu. Hãy lắng nghe cơ thể, chăm sóc bản thân thật tốt, vì sức khỏe của mẹ chính là nền tảng cho sự phát triển khỏe mạnh của con.
THÔNG TIN LIÊN HỆ:
- Fanpage của Dr Thắng
1. Ths. BS Vũ Công Thắng :
https://www.facebook.com/dr.thang.vn?locale=vi_VN
2. Bác sĩ Thắng:
https://www.facebook.com/bsthang.vucong?locale=vi_VN
3. Bác sĩ Vũ Công Thắng:
https://www.facebook.com/profile.php?id=61555877620663&locale=vi_VN
- Zalo: 033 809 8222 (không gọi điện vì bác sĩ bận khám sẽ không nghe được)
- Địa chỉ phòng khám: phòng khám Đa khoa đại học Phenikaa, địa chỉ tại 167 Hoàng Ngân, Cầu Giấy, Hà Nội.
- Thời gian làm việc: sáng 7h30-11h và chiều 14h-16h30 tất cả các ngày trong tuần. Do lịch làm việc của Bác sĩ Thắng không cố định nên nhà mình vui lòng liên hệ trước 1 ngày để có được lịch cụ thể.
- Liên hệ đặt lịch khám: 024 2222 6699