Những thay đổi bất thường về chu kỳ kinh nguyệt sau sinh mà mẹ cần đặc biệt lưu ý

1. Sự "vắng mặt" quá lâu hoặc sự biến mất đột ngột (Vô kinh thứ phát)

Thời điểm kinh nguyệt quay trở lại phụ thuộc rất lớn vào việc mẹ có nuôi con bằng sữa mẹ hay không. Đối với các mẹ cho con bú hoàn toàn, hormone Prolactin (giúp tiết sữa) sẽ ức chế hoạt động của buồng trứng, khiến kinh nguyệt có thể bị "treo" đến 6 tháng hoặc thậm chí cả năm. Ngược lại, với mẹ không cho con bú, kinh nguyệt thường xuất hiện lại sau 6-8 tuần. Tuy nhiên, nếu mẹ đã cai sữa hoàn toàn cho bé được 3 tháng mà vẫn chưa thấy kinh nguyệt xuất hiện, hoặc kinh nguyệt đã có lại đều đặn rồi bỗng nhiên mất tích 3-4 tháng liền (vô kinh thứ phát), thì đây là dấu hiệu cần đi khám.

Mẹ cho con bú ảnh hưởng đến sự trở lại của kinh nguyệt sau sinh

Nguyên nhân phổ biến nhất của hiện tượng này, trớ trêu thay, lại là việc mang thai lần nữa. Rất nhiều cặp vợ chồng lầm tưởng rằng chưa có kinh hoặc đang cho con bú thì không thể thụ thai, dẫn đến tình trạng "vỡ kế hoạch" sớm (còn gọi là mang thai trộm). Ngoài ra, vô kinh thứ phát còn có thể do hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS) bùng phát sau sinh, suy buồng trứng sớm, hoặc nghiêm trọng hơn là hội chứng Asherman (dính buồng tử cung) do hậu quả của việc can thiệp thủ thuật trong quá trình sinh nở hoặc nạo hút nhau thai bị sót. Dính buồng tử cung không chỉ gây mất kinh mà còn là nguyên nhân hàng đầu gây vô sinh thứ phát nếu không được gỡ dính kịp thời.

2. Lượng máu kinh ra quá nhiều (Cường kinh) và cục máu đông lớn

Trong vài chu kỳ đầu tiên sau khi sinh, việc lượng máu kinh ra nhiều hơn bình thường một chút là điều có thể chấp nhận được do lớp nội mạc tử cung dày lên sau thời gian dài không bong tróc. Tuy nhiên, nếu mẹ phải thay băng vệ sinh liên tục mỗi giờ một lần, máu thấm ướt đẫm băng chỉ trong thời gian ngắn, hoặc kéo dài tình trạng ra máu đầm đìa trên 7 ngày (rong kinh), thì đó là dấu hiệu của băng huyết hoặc cường kinh bệnh lý.

Đặc biệt, hãy chú ý đến sự xuất hiện của các cục máu đông. Những cục máu đông nhỏ li ti là bình thường, nhưng nếu mẹ thấy những cục máu đông lớn, kích thước bằng quả trứng gà hoặc lòng bàn tay, kèm theo cảm giác hoa mắt, chóng mặt, tụt huyết áp, thì cần nhập viện ngay. Tình trạng này thường gợi ý đến việc tử cung co hồi kém, còn sót nhau thai trong lòng tử cung, polyp tử cung hoặc u xơ tử cung phát triển nhanh dưới tác động của nội tiết thai kỳ. Việc mất máu quá nhiều sau sinh sẽ khiến cơ thể mẹ suy kiệt, thiếu máu trầm trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng hồi phục và lượng sữa cho con.

3. Chu kỳ quá ngắn hoặc quá dài (Rối loạn phóng noãn)

Một chu kỳ kinh nguyệt chuẩn thường kéo dài từ 28 đến 32 ngày. Sau sinh, chu kỳ có thể xê dịch đôi chút, nhưng nếu khoảng cách giữa hai lần hành kinh ngắn dưới 21 ngày (đa kinh) hoặc dài trên 35 ngày (thưa kinh) kéo dài liên tục quá 3 chu kỳ, mẹ cần lưu tâm. Tình trạng kinh nguyệt "nhảy múa" lung tung chứng tỏ buồng trứng đang hoạt động không ổn định hoặc có sự rối loạn phóng noãn.

Các bệnh liên quan đến tuyến giáp có thể ảnh hưởng đến kinh nguyệt sau sinh

Ngoài các nguyên nhân tại chỗ, sự rối loạn này còn là hồi chuông cảnh báo về các bệnh lý tuyến giáp. Như đã đề cập ở các bài viết trước, viêm tuyến giáp sau sinh (cường giáp hoặc suy giáp) ảnh hưởng trực tiếp đến chu kỳ kinh nguyệt. Suy giáp thường gây ra rong kinh, đa kinh, trong khi cường giáp lại gây ra thiểu kinh, thưa kinh. Bên cạnh đó, sự căng thẳng (stress) quá mức do thiếu ngủ, trầm cảm sau sinh hoặc chế độ giảm cân cấp tốc, tập luyện quá sức cũng làm rối loạn trục hạ đồi - tuyến yên, khiến chu kỳ kinh nguyệt trở nên hỗn loạn.

4. Đau bụng kinh dữ dội (Thống kinh) - Tín hiệu không nên phớt lờ

Có một niềm tin phổ biến trong dân gian rằng "sinh con xong sẽ hết đau bụng kinh". Thực tế, điều này đúng với nhiều trường hợp cơ năng, do cổ tử cung giãn nở sau sinh giúp máu kinh thoát ra dễ dàng hơn. Tuy nhiên, nếu sau khi sinh, mẹ lại cảm thấy những cơn đau bụng kinh trở nên tàn khốc hơn, đau quặn thắt vùng bụng dưới, lan ra sau lưng hoặc xuống đùi, đau đến mức không thể làm việc hay chăm con, thì đó là dấu hiệu bất thường.

Cơn đau dữ dội này có thể là biểu hiện của lạc nội mạc tử cung (Adenomyosis) – tình trạng các mô niêm mạc tử cung phát triển xâm lấn vào trong cơ tử cung. Sau quá trình mang thai và sinh nở, tử cung chịu nhiều tổn thương cơ học, tạo điều kiện cho bệnh lý này phát triển mạnh. Ngoài ra, đau bụng kinh kèm theo sốt nhẹ hoặc đau khi quan hệ tình dục còn có thể là dấu hiệu của viêm nhiễm vùng chậu mạn tính, viêm phần phụ cần được điều trị kháng sinh để tránh biến chứng áp xe buồng trứng.

5. Màu sắc lạ và mùi hôi bất thường (Viêm nhiễm)

Máu kinh bình thường có màu đỏ tươi vào những ngày đầu và chuyển sang đỏ sẫm hoặc nâu vào những ngày cuối. Tuy nhiên, nếu mẹ quan sát thấy máu kinh có màu đen sẫm ngay từ đầu, vón cục như bã cà phê, hoặc có màu hồng nhạt lờ lờ như nước rửa thịt, đó đều là những tín hiệu cảnh báo. Máu đen chứng tỏ máu bị ứ đọng lâu ngày trong tử cung không thoát ra được (bế kinh) hoặc do tử cung gập sau quá mức.

Đáng lo ngại hơn là vấn đề về mùi. Máu kinh có mùi hơi tanh nhẹ là bình thường, nhưng nếu có mùi hôi thối nồng nặc, khó chịu, kèm theo ngứa ngáy vùng kín, đây chắc chắn là dấu hiệu của nhiễm trùng hậu sản hoặc viêm nội mạc tử cung. Sau sinh, cổ tử cung hé mở là con đường thuận lợi cho vi khuẩn xâm nhập ngược dòng. Nếu không điều trị dứt điểm, vi khuẩn có thể tấn công sâu vào buồng trứng, vòi trứng gây tắc vòi trứng và vô sinh sau này.

Cơ thể người phụ nữ sau sinh giống như một cỗ máy vừa trải qua một đợt bảo dưỡng lớn, cần thời gian để vận hành trơn tru trở lại. Những rối loạn kinh nguyệt trong 1-2 chu kỳ đầu có thể là bình thường, nhưng nếu chúng kéo dài, gây đau đớn, mất máu nhiều hoặc kèm theo các dấu hiệu viêm nhiễm, mẹ tuyệt đối không được chủ quan. Đừng chỉ mải mê chăm sóc con mà quên lắng nghe cơ thể mình. Một cuộc thăm khám phụ khoa định kỳ, siêu âm kiểm tra tử cung buồng trứng là cách tốt nhất để mẹ an tâm tận hưởng hành trình làm mẹ với một sức khỏe sinh sản trọn vẹn.

THÔNG TIN LIÊN HỆ:

Fanpage của Dr Thắng

1. Thạc sĩ Vũ Công Thắng:

https://www.facebook.com/dr.thang.vn?locale=vi_VN

2. Ths. Vũ Công Thắng:

https://www.facebook.com/bsthang.vucong?locale=vi_VN

3. THS. Vũ Công Thắng:

https://www.facebook.com/profile.php?id=61555877620663&locale=vi_VN

Zalo: 033 809 8222 (không gọi điện vì bác sĩ bận khám sẽ không nghe được)
Địa chỉ phòng khám: Phòng khám Đa khoa đại học Phenikaa, địa chỉ tại 167 Phố Hoàng Ngân, Phường Yên Hòa, Hà Nội.
Thời gian làm việc: Sáng 7h30-11h và chiều 14h-16h30 tất cả các ngày trong tuần. Do lịch làm việc của Bác sĩ Thắng không cố định nên nhà mình vui lòng liên hệ trước 1 ngày để có được lịch cụ thể.
Liên hệ đặt lịch khám: 024 2222 6699