1. Sữa cuối là gì và tại sao quan trọng?

Sữa mẹ được tiết ra trong một cữ bú gồm hai giai đoạn chính: sữa đầu (foremilk) và sữa cuối (hindmilk). Sữa đầu có màu nhạt, giàu nước, đường lactose và protein, giúp cung cấp nước và năng lượng tức thì cho bé. Sữa cuối, xuất hiện sau khi bú khoảng 10-15 phút, có màu trắng đục, giàu chất béo và calo, giúp bé no lâu, tăng cân và phát triển toàn diện. Nếu trẻ không bú được sữa cuối, bé có thể không nhận đủ năng lượng, dẫn đến chậm tăng cân, quấy khóc hoặc đòi bú thường xuyên. Hiểu rõ tầm quan trọng của sữa cuối sẽ giúp mẹ điều chỉnh cách cho bú để bé nhận được tối đa lợi ích.

2. Nguyên nhân trẻ không chịu bú sữa cuối

2.1. Thời gian bú mỗi cữ quá ngắn

Trẻ sơ sinh thường bú trong khoảng 10-20 phút mỗi bên ngực để tiếp cận sữa cuối. Nếu mẹ cắt ngắn cữ bú hoặc đổi ngực quá nhanh, bé có thể chỉ nhận được sữa đầu mà không đến được sữa cuối. Điều này thường xảy ra khi mẹ lo lắng bé bú không đủ hoặc muốn bé bú cả hai bên ngực trong một cữ.

Thời gian bú mỗi cữ quá ngắn sẽ khiến bé không bú được sữa cuối

2.2. Kỹ thuật cho bú không đúng

Nếu bé ngậm ti không đúng cách, việc kích thích tiết sữa sẽ không hiệu quả, khiến sữa cuối khó chảy ra. Ngoài ra, tư thế bú không thoải mái hoặc mẹ ép bé bú khi bé không sẵn sàng cũng khiến trẻ bỏ bú sớm, không tiếp cận được sữa cuối.

2.3. Sữa mẹ xuống quá nhiều hoặc quá ít

Trong một số trường hợp, mẹ có dòng sữa chảy quá mạnh (phản xạ xuống sữa quá mức) khiến bé bị sặc, dẫn đến từ chối bú tiếp. Ngược lại, nếu sữa chảy chậm hoặc mẹ ít sữa, bé có thể chán nản và bỏ bú trước khi đến sữa cuối.

2.4. Trẻ bị phân tâm hoặc không thoải mái

Trẻ sơ sinh dễ bị phân tâm bởi tiếng ồn, ánh sáng, hoặc cảm giác khó chịu như đầy hơi, nóng bức. Những yếu tố này khiến bé ngừng bú sớm, không đủ thời gian để tiếp cận sữa cuối.

2.5. Vấn đề sức khỏe của trẻ

Các vấn đề như tưa lưỡi, đau bụng, hoặc mọc răng có thể khiến trẻ khó chịu khi bú, dẫn đến việc bỏ bú trước khi đến sữa cuối. Ngoài ra, trẻ bị nghẹt mũi hoặc nhiễm trùng tai cũng có thể ảnh hưởng đến khả năng bú.

3. Sai lầm thường gặp khi mẹ cho bú

3.1. Đổi ngực quá sớm

Nhiều mẹ có thói quen đổi ngực sau 5-10 phút vì nghĩ rằng bé cần bú cả hai bên để nhận đủ sữa. Tuy nhiên, điều này khiến bé chỉ nhận được sữa đầu từ cả hai ngực, thiếu đi lượng sữa cuối giàu chất béo. Mỗi cữ bú, bé nên được bú hết một bên ngực trước khi chuyển sang bên kia.

3.2. Cho bú theo lịch cố định

Một số mẹ tuân theo lịch bú cố định (ví dụ: cứ 2-3 giờ/lần) mà không dựa vào nhu cầu của bé. Điều này có thể làm giảm cơ hội kích thích tiết sữa cuối, đặc biệt nếu bé chưa bú đủ lâu trong mỗi cữ.

3.3. Không chú ý đến tư thế bú

Tư thế bú không đúng, như mẹ ngồi sai tư thế hoặc bé không ngậm ti đúng cách, làm giảm hiệu quả tiết sữa. Điều này khiến bé khó tiếp cận sữa cuối và dễ bỏ bú giữa chừng.

Tư thế bú không đúng là một trong những sai lầm mẹ thường mắc phải khiến bé khó tiếp cận sữa cuối

3.4. Sử dụng núm ti giả hoặc bình sữa quá sớm

Việc sử dụng núm ti giả hoặc bình sữa quá sớm có thể khiến trẻ quen với cách bú dễ dàng hơn, dẫn đến từ chối bú mẹ hoặc bú không đủ lâu để đến sữa cuối. Sự khác biệt giữa núm ti giả và vú mẹ cũng có thể gây nhầm lẫn khớp ngậm ở trẻ.

3.5. Căng thẳng hoặc thiếu kiên nhẫn

Mẹ bị stress hoặc lo lắng về lượng sữa có thể vô tình tạo áp lực khi cho bú, khiến bé cảm nhận được và bỏ bú sớm. Ngoài ra, việc ép bé bú khi bé không muốn cũng làm trẻ mất hứng thú, không bú đủ lâu.

4. Cách khắc phục để trẻ bú được sữa cuối

4.1. Kéo dài thời gian bú mỗi bên ngực

Cho bé bú ít nhất 15-20 phút mỗi bên ngực để đảm bảo bé tiếp cận được sữa cuối. Nếu bé buồn ngủ hoặc ngừng bú, mẹ có thể kích thích bằng cách vuốt nhẹ má hoặc đổi tư thế để bé tiếp tục. Tránh đổi ngực quá sớm, ưu tiên để bé bú cạn một bên trước.

4.2. Cải thiện kỹ thuật cho bú

• Ngậm ti đúng: Đảm bảo bé ngậm cả quầng vú, không chỉ đầu ti. Miệng bé mở rộng, môi dưới cong ra ngoài, và cằm chạm vào ngực mẹ.

• Tư thế thoải mái: Chọn tư thế bú phù hợp như tư thế nằm nghiêng, ôm bóng, hoặc bế đứng để cả mẹ và bé đều thoải mái.

• Kiểm tra phản xạ xuống sữa: Nếu sữa chảy quá mạnh, mẹ có thể vắt bớt sữa đầu trước khi cho bú. Nếu sữa chảy chậm, massage ngực nhẹ nhàng hoặc chườm ấm để kích thích dòng sữa.

4.3. Tạo môi trường yên tĩnh

Cho bé bú ở nơi ít tiếng ồn, ánh sáng dịu nhẹ để bé tập trung. Tránh các yếu tố gây phân tâm như tivi, điện thoại, hoặc người nói chuyện lớn tiếng. Đảm bảo bé được mặc quần áo thoải mái và không bị nóng bức.

4.5. Tăng cường sản xuất sữa cuối

• Dinh dưỡng cho mẹ: Ăn thực phẩm giàu chất béo lành mạnh như cá hồi, quả bơ, hạt óc chó, và uống đủ 2.5-3 lít nước/ngày để hỗ trợ sản xuất sữa cuối.

• Hút sữa đều đặn: Sử dụng máy hút sữa sau mỗi cữ bú để kích thích sản xuất sữa và đảm bảo tuyến vú được làm trống hoàn toàn.

• Nghỉ ngơi và giảm stress: Mẹ cần ngủ đủ giấc, thư giãn bằng cách nghe nhạc, thiền, hoặc nhờ người thân hỗ trợ công việc nhà để giảm áp lực.

Trẻ không chịu bú sữa cuối là vấn đề phổ biến nhưng có thể khắc phục nếu mẹ nhận biết được nguyên nhân và tránh các sai lầm khi cho bú. Bằng cách kéo dài thời gian bú, cải thiện kỹ thuật, tạo môi trường thoải mái, và chăm sóc sức khỏe cho cả mẹ và bé, mẹ sẽ giúp bé nhận được đầy đủ dinh dưỡng từ sữa cuối. Sự kiên nhẫn và hỗ trợ từ gia đình là yếu tố quan trọng để mẹ vượt qua khó khăn này. Nếu tình trạng kéo dài hoặc có dấu hiệu bất thường, đừng ngần ngại tham khảo ý kiến bác sĩ để đảm bảo sức khỏe cho bé yêu. Với sự chăm sóc đúng cách, mẹ sẽ mang lại nguồn sữa dồi dào, giúp bé phát triển khỏe mạnh và gắn kết tình mẫu tử.

THÔNG TIN LIÊN HỆ:

• Fanpage của Dr Thắng

1. Ths. BS Vũ Công Thắng :

https://www.facebook.com/dr.thang.vn?locale=vi_VN

2. Bác sĩ Thắng: 

https://www.facebook.com/bsthang.vucong?locale=vi_VN

3. Bác sĩ Vũ Công Thắng: 

https://www.facebook.com/profile.php?id=61555877620663&locale=vi_VN

• Zalo: 033 809 8222 (không gọi điện vì bác sĩ bận khám sẽ không nghe được)
• Địa chỉ phòng khám: phòng khám Đa khoa đại học Phenikaa, địa chỉ tại 167 Hoàng Ngân, Cầu Giấy, Hà Nội. 
• Thời gian làm việc: sáng 7h30-11h và chiều 14h-16h30 tất cả các ngày trong tuần. Do lịch làm việc của Bác sĩ Thắng không cố định nên nhà mình vui lòng liên hệ trước 1 ngày để có được lịch cụ thể.
• Liên hệ đặt lịch khám: 024 2222 6699