Ở cữ sau sinh là gì? Tất tần tật kiến thức mẹ bỉm cần biết

1. Ở cữ sau sinh là gì?

Ở cữ là khoảng thời gian sau sinh, thường kéo dài từ 1 đến 3 tháng, khi sản phụ tập trung nghỉ ngơi, bổ sung dinh dưỡng và tránh các yếu tố có thể ảnh hưởng đến sức khỏe. Theo quan niệm dân gian, ở cữ giúp mẹ bỉm tránh các vấn đề sức khỏe lâu dài như đau nhức, mệt mỏi hoặc suy yếu cơ thể. Trong thời gian này, mẹ cần tuân theo các nguyên tắc về ăn uống, sinh hoạt và vệ sinh để cơ thể phục hồi hoàn toàn sau những thay đổi lớn trong thai kỳ và sinh nở. Ở cữ không chỉ mang ý nghĩa truyền thống mà còn được khoa học hiện đại công nhận là giai đoạn quan trọng để tái tạo sức khỏe.

Ở cữ sau sinh mang nhiều ý nghĩa quan trọng:

Ở cữ sau sinh là khoảng thời gian để mẹ bỉm nghỉ ngơi và bổ sung dinh dưỡng

Phục hồi thể chất: Sinh nở là một quá trình tiêu tốn nhiều năng lượng, gây tổn thương vật lý (như vết mổ, rạch tầng sinh môn). Ở cữ giúp cơ thể mẹ phục hồi, tái tạo mô và giảm nguy cơ biến chứng.
Cân bằng tinh thần: Nghỉ ngơi và chăm sóc đúng cách giúp giảm căng thẳng, lo âu và nguy cơ trầm cảm sau sinh.
Hỗ trợ nuôi con: Ở cữ giúp mẹ có sức khỏe tốt để sản xuất sữa và chăm sóc bé hiệu quả.
Bảo vệ sức khỏe lâu dài: Các kiêng cữ hợp lý giúp ngăn ngừa các vấn đề như đau lưng, yếu cơ hoặc suy giảm miễn dịch.

2. Thời gian ở cữ bao lâu là phù hợp?

Thời gian ở cữ phụ thuộc vào văn hóa, sức khỏe và hoàn cảnh của từng sản phụ, nhưng thường kéo dài từ 1 đến 3 tháng:

Sinh thường: Thông thường, mẹ sinh thường cần ở cữ khoảng 4-6 tuần để tử cung và cơ thể hồi phục.
Sinh mổ: Mẹ sinh mổ cần thời gian lâu hơn, khoảng 2-3 tháng, do vết mổ cần thời gian lành và cơ thể chịu nhiều tổn thương hơn.
Theo truyền thống: Ở Việt Nam, mẹ bỉm thường ở cữ 3 tháng 10 ngày (100 ngày), với các kiêng cữ nghiêm ngặt trong tháng đầu tiên.

Tuy nhiên, khoa học hiện đại khuyến khích mẹ ở cữ linh hoạt, dựa trên tình trạng sức khỏe và sự tư vấn của bác sĩ, thay vì tuân thủ cứng nhắc các quy tắc truyền thống.

3. Các kiêng cữ truyền thống và khoa học trong ở cữ

3.1. Kiêng cữ về sinh hoạt

Truyền thống: Theo quan niệm dân gian, mẹ bỉm nên nằm nghỉ trên giường, tránh vận động mạnh, không tắm gội, không ra ngoài gió hoặc tiếp xúc với nước lạnh để tránh “gió độc” hoặc cảm lạnh.
Khoa học: Nghỉ ngơi là cần thiết, nhưng mẹ không cần nằm bất động hoàn toàn. Vận động nhẹ nhàng như đi bộ trong nhà giúp cải thiện tuần hoàn máu và ngăn ngừa huyết khối. Tắm gội bằng nước ấm, trong phòng kín gió, sau 3-7 ngày (tùy sinh thường hay sinh mổ) là an toàn và cần thiết để giữ vệ sinh.

3.2. Kiêng cữ về ăn uống

Truyền thống: Mẹ bỉm thường được khuyên ăn các món như cơm nếp, thịt kho nghệ, móng giò hầm, tránh thực phẩm lạnh, tanh hoặc chua để “giữ ấm cơ thể” và tăng tiết sữa.
Khoa học: Chế độ ăn cần đa dạng, giàu protein (thịt, cá, trứng), vitamin (rau xanh, trái cây), và khoáng chất (canxi, sắt) để hỗ trợ phục hồi và sản xuất sữa. Tránh ăn quá mặn, nhiều dầu mỡ hoặc thực phẩm chế biến sẵn. Uống đủ nước (2-3 lít/ngày) là rất quan trọng để tránh táo bón và tăng tiết sữa.

Mẹ bỉm cần có chế độ ăn đa dạng để hỗ trợ phục hồi và sản xuất sữa

3.3. Kiêng cữ về môi trường

Truyền thống: Mẹ bỉm nên ở trong phòng kín, tránh gió, không dùng quạt hoặc điều hòa để không bị “lạnh tử cung”.
Khoa học: Phòng ở cần thoáng khí, sạch sẽ, có nhiệt độ dễ chịu (khoảng 26-28°C). Tránh môi trường quá nóng hoặc bí bách vì có thể gây khó chịu hoặc tăng nguy cơ nhiễm khuẩn. Mẹ có thể dùng quạt hoặc điều hòa ở mức nhẹ, miễn là không để gió thổi trực tiếp vào người.

3.4. Kiêng cữ về tâm lý

Truyền thống: Mẹ bỉm được khuyên tránh căng thẳng, không đọc sách, xem điện thoại hoặc làm việc trí óc để “giữ tinh thần thoải mái”.
Khoa học: Giảm căng thẳng là cần thiết, nhưng mẹ có thể tham gia các hoạt động nhẹ nhàng như đọc sách, nghe nhạc hoặc trò chuyện để thư giãn. Nếu có dấu hiệu trầm cảm sau sinh (buồn bã, lo âu kéo dài), cần tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia tâm lý.

Ở cữ sau sinh là một giai đoạn quan trọng để mẹ bỉm phục hồi sức khỏe và chuẩn bị cho hành trình làm mẹ. Kết hợp giữa các kiêng cữ truyền thống và kiến thức khoa học giúp mẹ đảm bảo sức khỏe thể chất và tinh thần, đồng thời chăm sóc bé tốt hơn. Bằng cách nghỉ ngơi hợp lý, ăn uống đủ chất, vệ sinh đúng cách và tìm kiếm sự hỗ trợ từ gia đình, mẹ bỉm có thể vượt qua giai đoạn ở cữ một cách nhẹ nhàng và khỏe mạnh. Nếu có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào, đừng ngần ngại tham khảo ý kiến bác sĩ để được xử trí kịp thời.

THÔNG TIN LIÊN HỆ:

Fanpage của Dr Thắng

1. Ths. BS Vũ Công Thắng :

https://www.facebook.com/dr.thang.vn?locale=vi_VN

2. Bác sĩ Thắng:

https://www.facebook.com/bsthang.vucong?locale=vi_VN

3. Bác sĩ Vũ Công Thắng:

https://www.facebook.com/profile.php?id=61555877620663&locale=vi_VN

Zalo: 033 809 8222 (không gọi điện vì bác sĩ bận khám sẽ không nghe được)
Địa chỉ phòng khám: phòng khám Đa khoa đại học Phenikaa, địa chỉ tại 167 Hoàng Ngân, Cầu Giấy, Hà Nội.
Thời gian làm việc: sáng 7h30-11h và chiều 14h-16h30 tất cả các ngày trong tuần. Do lịch làm việc của Bác sĩ Thắng không cố định nên nhà mình vui lòng liên hệ trước 1 ngày để có được lịch cụ thể.
Liên hệ đặt lịch khám: 024 2222 6699