Trẻ nhỏ bị loạn khuẩn đường ruột: Dấu hiệu nhận biết và hướng điều trị

1. Loạn khuẩn đường ruột ở trẻ nhỏ là gì?

Hệ vi sinh vật đường ruột đóng vai trò quan trọng trong việc tiêu hóa thức ăn, hấp thụ chất dinh dưỡng và tăng cường miễn dịch. Ở trẻ nhỏ, hệ vi sinh này còn đang phát triển và dễ bị rối loạn bởi các yếu tố như chế độ ăn, thuốc kháng sinh hoặc nhiễm trùng. Loạn khuẩn đường ruột xảy ra khi tỷ lệ vi khuẩn có lợi (như Lactobacillus, Bifidobacterium) giảm, trong khi vi khuẩn có hại (như E. coli, Clostridium) tăng lên. Điều này dẫn đến các rối loạn tiêu hóa, khiến trẻ khó chịu, quấy khóc và có thể ảnh hưởng đến sự phát triển lâu dài nếu không được xử lý kịp thời.

2. Nguyên nhân gây loạn khuẩn đường ruột ở trẻ nhỏ

2.1. Sử dụng kháng sinh

Kháng sinh là nguyên nhân phổ biến nhất gây loạn khuẩn đường ruột. Khi trẻ dùng kháng sinh để điều trị nhiễm trùng, thuốc không chỉ tiêu diệt vi khuẩn gây bệnh mà còn làm suy giảm vi khuẩn có lợi trong ruột. Điều này làm mất cân bằng hệ vi sinh, dẫn đến các vấn đề như tiêu chảy hoặc đầy hơi.

Sử dụng kháng sinh là một trong những nguyên nhân phổ biến gây loạn khuẩn đường ruột ở trẻ

2.2. Chế độ ăn không phù hợp

Chế độ ăn thiếu cân bằng, chẳng hạn như tiêu thụ quá nhiều đường, thức ăn chế biến sẵn, hoặc thiếu chất xơ, có thể làm giảm vi khuẩn có lợi. Ở trẻ sơ sinh, việc chuyển đổi đột ngột từ sữa mẹ sang sữa công thức hoặc cho ăn dặm quá sớm cũng có thể gây rối loạn hệ vi sinh.

2.3. Nhiễm trùng đường ruột

Nhiễm virus (như rotavirus), vi khuẩn (như Salmonella) hoặc ký sinh trùng có thể làm thay đổi hệ vi sinh đường ruột. Những tác nhân này thường gây tiêu chảy cấp, làm tổn thương niêm mạc ruột và dẫn đến loạn khuẩn.

2.4. Hệ miễn dịch yếu

Trẻ nhỏ, đặc biệt là trẻ sơ sinh, có hệ miễn dịch chưa hoàn thiện, khiến chúng dễ bị ảnh hưởng bởi các yếu tố gây rối loạn vi sinh, như môi trường không vệ sinh hoặc tiếp xúc với mầm bệnh.

2.5. Các yếu tố khác

Những thay đổi như căng thẳng (do thay đổi môi trường, nhập viện), dị ứng thực phẩm, hoặc các bệnh lý như hội chứng ruột kích thích cũng có thể góp phần gây loạn khuẩn đường ruột ở trẻ.

3. Dấu hiệu nhận biết loạn khuẩn đường ruột ở trẻ nhỏ

Phụ huynh cần quan sát kỹ các biểu hiện của trẻ để phát hiện sớm tình trạng loạn khuẩn đường ruột. Một số dấu hiệu phổ biến bao gồm:

Tiêu chảy hoặc táo bón: Trẻ có thể đi ngoài phân lỏng nhiều lần trong ngày hoặc ngược lại, gặp khó khăn khi đi tiêu, phân cứng.
Đầy hơi, sôi bụng: Bụng trẻ phát ra tiếng ùng ục, trẻ quấy khóc do khó chịu, đặc biệt sau khi ăn.
Chán ăn, chậm tăng cân: Trẻ từ chối ăn, bú ít, hoặc không tăng cân đều do rối loạn tiêu hóa ảnh hưởng đến hấp thụ dinh dưỡng.
Hôi miệng hoặc hơi thở có mùi: Loạn khuẩn có thể gây ra mùi hôi bất thường trong miệng trẻ.
Mệt mỏi, quấy khóc: Trẻ dễ cáu kỉnh, mệt mỏi do khó chịu ở đường ruột hoặc mất nước từ tiêu chảy.
Phân bất thường: Phân có thể có mùi hôi nồng, màu sắc bất thường (xanh, vàng nhạt) hoặc có chất nhầy.

Nếu trẻ có các triệu chứng kéo dài hơn 2-3 ngày, kèm theo sốt, nôn mửa hoặc dấu hiệu mất nước (môi khô, tiểu ít, mắt trũng), phụ huynh cần đưa trẻ đến bác sĩ ngay lập tức.

4. Cách điều trị loạn khuẩn đường ruột ở trẻ nhỏ

Điều trị loạn khuẩn đường ruột ở trẻ nhỏ cần được thực hiện cẩn thận, kết hợp các biện pháp tại nhà và sự tư vấn của bác sĩ khi cần thiết. Dưới đây là các hướng điều trị hiệu quả:

4.1. Bổ sung men vi sinh (probiotics)

Men vi sinh chứa các vi khuẩn có lợi như Lactobacillus hoặc Bifidobacterium giúp khôi phục cân bằng hệ vi sinh đường ruột. Phụ huynh có thể chọn men vi sinh dạng bột hoặc giọt dành riêng cho trẻ em, sử dụng theo chỉ định của bác sĩ. Men vi sinh thường được dùng trong 7-14 ngày để cải thiện triệu chứng tiêu chảy hoặc đầy hơi.

4.2. Bù nước và điện giải

Nếu trẻ bị tiêu chảy do loạn khuẩn, việc bù nước là rất quan trọng để tránh mất nước. Sử dụng dung dịch oresol pha đúng tỷ lệ hoặc các loại nước điện giải dành cho trẻ. Cho trẻ uống từng ngụm nhỏ, thường xuyên, đặc biệt sau mỗi lần đi ngoài.

Nếu trẻ bị tiêu chảy do loạn khuẩn, cha mẹ cần bổ sung đủ nước cho bé để tránh mất nước

4.3. Điều chỉnh chế độ ăn

Trẻ bú mẹ: Mẹ nên tiếp tục cho bé bú sữa mẹ vì sữa mẹ chứa nhiều vi khuẩn có lợi và kháng thể tự nhiên, giúp cải thiện hệ vi sinh đường ruột.
Trẻ ăn dặm: Tăng cường thực phẩm giàu chất xơ như rau củ luộc, trái cây nghiền (chuối, táo), và hạn chế đồ ngọt, thức ăn chế biến sẵn.
Trẻ bú sữa công thức: Chọn loại sữa công thức có bổ sung prebiotics hoặc probiotics, nhưng cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi đổi sữa.

4.4. Massage bụng nhẹ nhàng

Massage bụng theo chiều kim đồng hồ giúp kích thích nhu động ruột, giảm đầy hơi và cải thiện tiêu hóa. Sử dụng dầu massage dành cho trẻ, thực hiện 2-3 lần/ngày khi trẻ thư giãn để đạt hiệu quả tốt nhất.

Loạn khuẩn đường ruột ở trẻ nhỏ là một vấn đề phổ biến nhưng có thể được kiểm soát nếu phụ huynh nhận biết sớm và áp dụng các biện pháp điều trị đúng cách. Từ việc bổ sung men vi sinh, điều chỉnh chế độ ăn, đến duy trì vệ sinh, mỗi bước đều góp phần giúp trẻ khôi phục hệ tiêu hóa khỏe mạnh. Quan trọng hơn, việc phòng ngừa thông qua thói quen ăn uống và vệ sinh sẽ giúp giảm nguy cơ tái phát. Nếu trẻ có dấu hiệu bất thường kéo dài, đừng ngần ngại đưa trẻ đến bác sĩ để được tư vấn và điều trị chuyên sâu. Với sự chăm sóc chu đáo, bé sẽ sớm trở lại trạng thái vui vẻ và phát triển toàn diện.

THÔNG TIN LIÊN HỆ:

Fanpage của Dr Thắng

1. Ths. BS Vũ Công Thắng :

https://www.facebook.com/dr.thang.vn?locale=vi_VN

2. Bác sĩ Thắng:

https://www.facebook.com/bsthang.vucong?locale=vi_VN

3. Bác sĩ Vũ Công Thắng:

https://www.facebook.com/profile.php?id=61555877620663&locale=vi_VN

Zalo: 033 809 8222 (không gọi điện vì bác sĩ bận khám sẽ không nghe được)
Địa chỉ phòng khám: phòng khám Đa khoa đại học Phenikaa, địa chỉ tại 167 Hoàng Ngân, Cầu Giấy, Hà Nội.
Thời gian làm việc: sáng 7h30-11h và chiều 14h-16h30 tất cả các ngày trong tuần. Do lịch làm việc của Bác sĩ Thắng không cố định nên nhà mình vui lòng liên hệ trước 1 ngày để có được lịch cụ thể.
Liên hệ đặt lịch khám: 024 2222 6699